استبدال در فقه سیاسی

مقدمه

  • استبدال: جایگزینی، جانشین کردن[۱]، مبادله کردن[۲]، جابجایی چیزی با دیگری[۳]، مشتق از بَدَل.
  • ﴿وَإِنْ تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ[۴].
  • در مفهوم استبدال معنای انتخاب و اختیار نهفته است؛ زیرا جایگزینی یا جانشینی، انتخاب یکی از دو یا چند چیز به صورتی است که با انتخاب یکی، دیگری کنار گذاشته شود[۵].
  • یکی از سنت‌های قطعی الهی تغییرات سیاسی و اجتماعی در ظهور و سقوط اقوام و تمدن‌های مختلف در طول تاریخ بوده است ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ[۶]؛ ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ[۷][۸].

منابع

پانویس

  1. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص‌۷۰۵.
  2. خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۸، ص۴۵.
  3. حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۱۱۱.
  4. «و اگر روی بگردانید گروهی دیگر را جانشین می‌گرداند» سوره محمد، آیه ۳۸.
  5. علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۱۳.
  6. «ای مؤمنان! هر کس از دینش برگردد خداوند به زودی گروهی را می‌آورد که دوستشان می‌دارد و دوستش می‌دارند» سوره مائده، آیه ۵۴.
  7. «ای مؤمنان! هر کس از دینش برگردد خداوند به زودی گروهی را می‌آورد که دوستشان می‌دارد و دوستش می‌دارند» سوره مائده، آیه ۵۴.
  8. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۷۳.