انس بن فضالة ظفری اوسی انصاری
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
نسب او انس بن فضالة بن عدی بن حرام بن هیثم بن ظفر بن خزرج بن عمرو بن مالک بن اوس انصاری[۱] و مادرش سوده، دختر سوید بن حرام بن هیثم ظفری است[۲]. بخاری گوید: رسول خدا (ص) در دیدار از تیره بنو ظفر، از اوس، بر انس بن فضاله و پدرش وارد شد [۳]. محمد بن انس نقل کرده که در دیدار رسول الله (ص) از بنوظفر، عبد الله بن مسعود، معاذ بن جبل و عده‌ای دیگر از صحابه آن حضرت را همراهی می‌کردند. رسول خدا (ص) بر صخره‌ای که در آنجا بود نشست و به یکی از قاریان قرآن فرمود تا قرآن بخواند. قاری چون آیه ﴿فَكَيْفَ إِذَا جِئْنَا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ وَجِئْنَا بِكَ عَلَى هَؤُلَاءِ شَهِيدًا﴾[۴]. را تلاوت کرد، پیامبر چنان به گریه افتاد که محاسن و گونه‌های مبارکش‌تر شد و فرمود: «خدایا! این شهادت بر کسانی است که من در میان آنان هستم؛ پس چگونه است حال کسانی که آنان را ندیده‌ام»[۵].
انس در جنگ احد: رسول خدا (ص) او و برادرش مؤنس را که از نیروهای اطلاعاتی آن حضرت بودند، برای کسب اطلاع از قریش فرستاد. آن دو در منطقه عقیق به آنان رسیدند و همراه ایشان حرکت کردند و چون قریش در منطقه وطاء توقف کرد، آن دو به نزد حضرت بازگشتند و تمام اخبار قریش را به اطلاع آن حضرت رساندند[۶]. انس در این جنگ به شهادت رسید و چون پسرش محمد را که بیش از سه سال نداشت نزد پیامبر آوردند، به او نخلی داد که فروخته و بخشیده نمی‌شد[۷]. ابن منده بر اثر نقص در سند یک روایت، بیان داشته که انس در حجة الوداع حضور داشته و بیست ساله بوده است[۸]. ابونعیم[۹] این توهم ابن منده را پاسخ داده و سند کامل روایت یادشده را آورده و توضیح داده که شخص حاضر در حجة الوداع، محمد بن انس بن فضاله بود که در آن زمان ده سال داشت.[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ ر. ک: ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۰۱؛ سمعانی، ج۴، ص۱۰۱.
- ↑ ابن سعد، ج۸، ص۲۵۹.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۲۷۴.
- ↑ «پس آن هنگام که از هر امّتی گواهی آوریم و تو را (نیز) بر آنان، گواه گیریم (حالشان) چگونه خواهد بود؟» سوره نساء، آیه ۴۱.
- ↑ خطیب بغدادی، ج۳، ص۱۳۲ و ۱۳۳.
- ↑ واقدی، ج۱، ص۲۰۶ و ۲۰۷؛ ابن سعد، ج۲، ص۲۸؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۰۱.
- ↑ فتصدق علیه بعذق لا یباع ولا یوهب، ابن اثیر، ج۱، ص۲۹۲؛ ابن حجر، ج۱، ص۲۷۵.
- ↑ ابونعیم، ج۱، ص۲۴۱.
- ↑ ابونعیم، ج۱، ص۲۴۱.
- ↑ محمد رضا هدایت‌پناه، مقاله «انس بن فضالة ظفری اوسی انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۱۳۹.