بحث:الیسع در قرآن

مقدمه

در تورات و کتاب پادشاهان نام وی الیشع پسر «شافات» ضبط شده و معنی الیشع در زبان عبری، ناجی و معنی شافات قاضی است. قرآن مجید فقط از الیسع دو بار نام برده یکی در سوره انعام آیه ۸۶ و دیگر در سوره ص آیه ۴۸.

مفسرین و ارباب قصص اسلامی، پدر او را «اخطوب» ذکر کرده‌اند ممکن است اختلاف تورات و ارباب قصص در نام پدر الیسع ناشی از آن باشد که شافات به معنی قاضی است و اساس کار قاضی مسلما در آن زمان خطابه بوده و اخطوب از آن اشتقاق یافته است. بیضاوی اسم این پیغمبر را الیسع و اللیسع ضبط کرده و معتقد است که این اسم، اعجمی است و به آن لام تعریف داخل شده است. بعضی پنداشته‌اند که الیسع، ابن العجوز است ولی طبری، حزقیل را ابن العجوز می‌داند و الیسع را با خضر مطابقت می‌دهد و به زعم «خوندمیر» الیسع، ذوالکفل می‌باشد. بعضی هم معتقدند که الیسع در زمان «شاؤول» می‌زیسته و وی زن جادوگر را وا داشته که شاؤول طمع کار را از فرجام کار بد خویش آگاه سازد، لکن در کتاب سموئیل مرقوم است که روح شموئیل زن جادوگر را تأیید کرده است.

در کتاب پادشاهان، باب نوزدهمچنین مرقوم است: ایلیا در سفر خویش به الیشع برخورد که مشغول شخم بود و او را به ملازمت خویش دعوت کرد الیشع از پدر و مادر خویش رخصت گرفت و در زمره ملازمان ایلیا درآمد. بنا به نقل تورات، ایلیا او را به خلافت، مسح کرد و هنگامی که ایلیا با عرابه آتشین به آسمان صعود کرد الیسع با او همراه بود لکن خوندمیر داستان را چنین نقل کرده است: الیاس در خانه زنی بینوا چندی اقامت داشت شوهر این زن اخطوب وفات کرده بود و در این هنگام الیسع پسر اخطوب دچار بیماری سخت بود. الیاس او را شفا بخشید و ملازم خود ساخت. الیسع پس از الیاس نبوت یافت و چون بنی اسرائیل دعوت او را پذیرفتند از خدا خواست که وی را به الیاس ملحق گرداند. در تورات مذکور است که الیسع از خدا خواسته که به وی دو برابر الیاس قدرت و قوت روحی عطا شود، دعای او به اجابت مقرون گردیده است و شاید نام ذوالکفل مأخوذ از این داستان باشد. سفر الیسع با الیاس در کتاب ژیلنیک منعکس است و به موجب این کتاب وی راجع به عجایب و امور مخالف ظاهری که از الیاس می‌‌دیده توضیح می‌خواسته است و چنان که در مقاله سابق مرقوم افتاد برخی از مستشرقین معتقدند که سفر الیاس و الیسع در ادوار بعد به سفر موسی و یوشع تبدیل شده است.

به هر حال شکی نیست که علماء اسلامی داستان الیسع را از تورات و کتب دیگر یهود اخذ کرده‌اند.

منابع

1. خزائلی، محمد، اعلام قرآن