حریث بن جابر حنفی بکری

آشنایی اجمالی

حریث بن جابر حنفی بکری از مخلصين اصحاب امام علی (ع)^[۱] و از فرمانداران و حاکمان شرقی کشور اسلامی از جانب حضرت بود. وی در زمان فرمانروایی‌اش در آن بلاد، دو دختر یزدجرد پادشاه ایران را به مدینه فرستاد و حضرت حسین (ع) یکی از دختران را که نامش شهربانو بود به ازدواج خود در آورد و امام چهارم حضرت زین العابدین (ع) از وی به دنیا آمد و دختر دیگر را محمد بن ابی بکر اختیار کرد و از او قاسم بن محمد بن ابی بکر به دنیا آمد. از این‌رو فرزند محمد بن ابی بکر با امام زین العابدین (ع) پسر خاله هستند^[۲]. وی در صفین در رکاب امیرالمؤمنين (ع) مخلصانه و مردانه جنگید و اشعاری در این نبرد سرود و از جانب حضرت فرمانده نیروهای لازم بصره در صفین بود^[۳]. و در همین جنگ، با عبیدالله بن عمر بن خطاب به مبارزه پرداخت و او را به قتل رساند. اشعاری از عبيدالله بن عمر، حریث بن جابر و صلتان عبدی به جای مانده است که دلالت بر این امر دارد^[۴].^[۵]

در جنگ صفین، پس از آن‌که جمعی به دستور معاویه قرآن‌ها بر سر نیزه‌ها کردند و بعضی از اصحاب امیرمؤمنان (ع) مخالفت خود را با ادامه جنگ اعلام نمودند، حریث در حمایت از حضرت خواستار ادامه نبرد با معاویه شد و بعد از سخنان روشن‌گرانه حضرت علی (ع) برخی از رؤسای قبایل برخاستند و مطالبی گفتند از جمله حریث برخاست و گفت: ای مردم! همانا علی (ع) جانشین پیامبر خدا (ص) است، لذا فرمان و دستور با او است، در حالی که او پیشوا و فرمانروای سپاه است، پس باید از او اطاعت کنید، به خدا سوگند علی (ع) امروز چیزی از آنان قبول نمی‌کند، جز آنکه دیروز همان را به آنها پیشنهاد داده بود و حال اگر بر آنان رد کند و خواسته آنها را نپذیرد شما با وی مخالفت می‌کنید و کسی که با علی مخالفت کند، او به جاهلیت بازگشته یا مغرور شده است، پس هرکس با ما مخالفت کند، بین ما و او چیزی جز شمشیر نخواهد بود^[۶].

این سخنان خالصانه وی که حکایت از ایمان او به راه و سیره امیرالمؤمنین (ع) داشت، در دل سپاهیان حضرت اثر نکرد و اصرار جمعی از نیروهای جاهل و نادان و تحریک منافقان، بر ترک جنگ، کار را بر امیرالمؤمنین (ع) سخت کرد و ناچار تن به حکمست داد.^[۷]