مقدمه

خانواده، نخستین نشانه شخصیت، اخلاق و فرهنگ انسان‌هاست. فرزانگان، غالباً ریشه در نیاکان و خانواده‌های فرهیخته دارند. پیامبران و اوصیای آنان، در قله فرزانگی و همگی از تبار نیکان و صالحان‌اند؛ اما در میان مردان جهان، هیچ کس به پایه شرافت و کرامت خانوادگی امام حسین (ع) و برادرش امام حسن (ع) نمی‌رسد که جدشان خاتم انبیا و پدرشان سَرور اوصیا و مادرشان فاطمه زهرا، سَرور زنان جهان، باشد. در زیارت سید الشهدا (ع) که از امام صادق (ع) روایت شده، می‌خوانیم: «گواهی می‌دهم که تو نوری در پشت‌های والا و رَحِم‌های پاک بودی. جاهلیت با پلیدی‌هایش تو را نیالود و جامه‌های سیاه و تیره آن، تو را به خطا نینداخت»[۱]. بر پایه گزارش منابع معتبر، امام حسین (ع) در روز عاشورا، ضمن یک خطابه حماسی، درباره تأثیر آلودگی خانوادگی ابن زیاد در مخیر کردن امام (ع) میان کشته شدن یا پذیرفتن ذلت بیعت با یزید، و یاد کردن از نقش پاکی خانوادگی خود در امتناع از ذلت‌پذیری، می‌فرماید: «بدانید که بی‌نسبِ پسر بی‌نسب، مرا میان دو چیز، قرار داده است: شمشیر و خواری؛ و دور است از ما که تن به خواری بدهیم. خدا و فرستاده‌اش و مؤمنان و دامن‌های پاک و پاکیزه و دل‌های غیرتمند و جان‌های بزرگ‌منش، این را بر ما نمی‌پذیرند که فرمانبُرداری از فرومایگان را بر مرگ شرافتمندانه، ترجیح دهیم»[۲]. و بدین‌سان، خاندان مطهر و باکرامت سید الشهدا (ع) در تکوین شخصیت باعظمت و حماسه‌آفرین آن بزرگوار، سهیم بود[۳].

منابع

پانویس

  1. «أَشْهَدُ أَنَّكَ‏ كُنْتَ‏ نُوراً فِي‏ الْأَصْلَابِ‏ الشَّامِخَةِ وَ الْأَرْحَامِ الطَّاهِرَةِ لَمْ تُنَجِّسْكَ الْجَاهِلِيَّةُ بِأَنْجَاسِهَا وَ لَمْ تُلْبِسْكَ الْمُدْلَهِمَّاتُ مِنْ ثِيَابِهَا»؛ مصباح المتهجد، ص۷۱۷؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۹۷، ح۳۲.
  2. «أَلَا وَ إنَّ الدَّعِيَّ ابنَ الدَّعِيِّ قَد رَكَزَ بَينَ اثنَتَينِ؛ بَينَ السِّلَّةِ وَالذِّلَّةِ، وهَيهاتَ مِنّا الذِّلَّةُ، يَأبَى اللَّهُ لَنا ذلِكَ ورَسولُهُ وَالمُؤمِنونَ، وحُجورٌ طابَت، وحُجورٌ طَهُرَت، واُنوفٌ حَمِيَّةٌ ونُفوسٌ أبِيَّةٌ، مِن أن تُؤثَرَ طاعَةُ اللِّئامِ عَلى مَصارِعِ الكِرامِ»؛ مصباح المتهجد، ص۷۱۷؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۹۷، ح۳۲.
  3. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین، ص ۶۱.