آشنایی اجمالی

سجستان معرب سگستان، همان سیستان است که سرزمینی پست و در دنباله کوه‌های مرکزی و شرقی ایران بین کوه‌‎های مکران و نجد هشتادان و کوه‌های افغانستان قرار گرفته و از زمین‌های شنزاری است که سیلاب‌های نواحی مجاور در گودالش جمع شده و دریاچه‌ها و باتلاق‌های هامون و گود زره را تشکیل داده است[۱].

یاقوت حموی گوید: بین سیستان و هرات ده روز راه است که هشتاد فرسخ است و در جنوب هرات واقع و دارای زمین‎های رملی (شنزار) می‌باشد در آنجا باد همیشه در حال وزیدن است؛ سپس گوید: یکی از افتخارات سیستان این است که در زمان بنی امیه، علی(ع) را روی منابر در شرق و غرب کشور اسلامی لعن می‌کردند، اما در سیستان تنها یک دفعه بیشتر این عمل انجام نشد. فاصله آن با کرمان، ۱۳۰ فرسخ است[۲].[۳]

حاکمان سیستان

  1. عون بن جعدة بن هبیره مخزومی: بنا بر نقل بلاذری، ابتدا حضرت امیر(ع) عون بن جعدة بن هبیره را به عنوان کارگزار سجستان انتخاب کرده، اما در بین راه، دزدی وی را کُشت[۴].[۵]
  2. عبدالرحمان بن جزء طایی: کارگزار سجستان در زمان عثمان، عبدالرحمان بن سمره بود که عبدالله بن عامر وی را در سال ۳۳ هجری اعزام کرد و تا هنگام محاصره عثمان در آنجا بود، وی با صاحب زرنج مصالحه کرد[۶]. بعد از محاصره عثمان وی به بصره و با اموال آنجا نزد معاویه رفت[۷].در تاریخ سیستان می‌نویسد: چون علی (ع) شنید که وی به سوی معاویه رفته است. عبدالرحمان بن جرو طایی را به سیستان فرستاد[۸].[۹]
  3. ربعی بن کأس عنبری: ربعی بن کاس از اصحاب امیرالمؤمنین بود (ع) و حضرت بعد از جنگ جمل هنگامی که از بصره به کوفه تشریف فرما شدند، کارگزارانی را به شهرها و استان‌ها منصوب کرد و ربعی بن کاس را به امارت و فرمانداری سجستان منصوب کرد[۱۰].[۱۱]

منابع

پانویس

  1. فرهنگ معین، ج۵، ص۸۴۱.
  2. معجم البلدان، ج۳، ص۱۹۰.
  3. ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص۵۳۴-۵۳۵.
  4. بلاذری، فتوح البلدان، ص۳۸۷؛ تاریخ خلیفة بن خیاط، ص۱۳۶.
  5. ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص۵۳۴-۵۳۵.
  6. ذهبی، تاریخ الاسلام (عهد خلفا)، ص۴۱۵؛ تاریخ خلیفة بن خیاط، ص۱۰۷.
  7. الإستیعاب، ج۲، ص۸۳۵؛ ابن حجر، الإصابه، ج۴، ص۲۶۳.
  8. تاریخ سیستان، ص۸۵.
  9. ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص۵۳۵-۵۳۷.
  10. اعیان الشیعه، ج۶، ص۴۵۲ و وقعة صفین، ص۱۲.
  11. ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱، ص۵۰۹؛ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص۵۳۷-۵۳۸.