عضد در فقه سیاسی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث عضد است. عضد از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: عضد در قرآن - عضد در حدیث - عضد در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
اسم یکی از اعضای بدن بین مرفق و کتف (بازو)[۱]. به استعاره به معنای معاونت و کمک‌رسانی[۲]، یاری‌رسانی[۳]، تعاضد از همین ریشه به معنای تعاون[۴].
﴿مَا أَشْهَدْتُهُمْ خَلْقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَا خَلْقَ أَنْفُسِهِمْ وَمَا كُنْتُ مُتَّخِذَ الْمُضِلِّينَ عَضُدًا﴾[۵].
آیه شریفه بیان‌کننده سنت الهی بسیار مهمی است که "ولایت تدبیر" را از ابلیس و ذریّه او نفی می‌کند؛ زیرا "ولایت تدبیر" متوقف بر علم و احاطه بر آسمان‌ها و زمین و روابط داخلی و خارجی میان آنهاست و خداوند این علم و احاطه را از شیاطین مستور داشته است؛ چون شیاطینی که مبدأ شرور و فساد و گمراهی‌اند، اگر در تدبیر آسمان و زمین و انسان نقشی داشته باشند، موجب نقض سنت الهی در هدایت عامه می‌گردند و این معنای آیه شریفه ﴿وَمَا كُنْتُ مُتَّخِذَ الْمُضِلِّينَ عَضُدًا﴾[۶] است که خداوند گمراه‌کنندگان را به یاری نمی‌گیرد[۷].
عضد به معنای معاونت در امر رسالت و رهبری مؤمنان، در آیه شریفه ﴿سَنَشُدُّ عَضُدَكَ بِأَخِيكَ وَنَجْعَلُ لَكُمَا سُلْطَانًا﴾[۸] وارد شده است و خدای تعالی درخواست حضرت موسی (ع) را مبنی بر همراهی هارون در امر رسالت اجابت نمود و او را معاون و وزیر حضرت موسی (ع) قرارداد.[۹]
منابع
پانویس
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۵۷۱.
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۱، ص۲۶۸.
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۷۷.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۱۶۱.
- ↑ «آنان را نه در آفرینش آسمان‌ها و زمین گواه کردم و نه در آفرینش خودشان و من آن نیم که گمراه‌کنندگان را یاور گیرم» سوره کهف، آیه ۵۱.
- ↑ «آنان را نه در آفرینش آسمان‌ها و زمین گواه کردم و نه در آفرینش خودشان و من آن نیم که گمراه‌کنندگان را یاور گیرم» سوره کهف، آیه ۵۱.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۳، ص۳۲۷.
- ↑ «فرمود: به زودی بازوی تو را با (فرستادن) برادرت توانمند می‌گردانیم و به هر دوتان چیرگی‌یی می‌بخشیم که با نشانه‌های ما دستشان به شما نرسد. پیروز شمایید و هر کس که از شما پیروی کند» سوره قصص، آیه ۳۵.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۱۹-۴۲۰.