مقدمه

درشتی کردن[۱]، سخت گرفتن، خشونت[۲] در مقابل رقّت[۳].

﴿يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ[۴].

آیه شریفه به جهاد علیه کفار و منافقان امر می‌کند. امر به جهاد علیه کفاری که آشکارا دشمنی و مخالفت با اسلام می‌کنند، روشن است؛ اما در مورد منافقان که در ظاهر مسلمان‌اند و در باطن با کفار همراهی می‌کنند، جهاد با سلاح امکان‌پذیر نیست؛ لذا به نظر می‌رسد مراد از جهاد با منافقان، به‌اقتضای مصلحت، نهایت تلاش برای مقابله با توطئه‌ها و تحرکات آنهاست و در صورتی که مصلحت اقتضا کند، مسلمانان آنان را به خود وا نهند و با آنها معاشرت و هم‌زیستی نکنند، در صورت وجود مقتضی آنان را موعظه کنند یا از سرزمین خود اخراج کنند و در صورت ارتداد، آنان را به قتل برسانند؛ به همین دلیل است که بعد از فراز اول آیه، امر به (و اغلظ علیهم)، سختگیری و شدت عمل با آنان آمده است[۵].[۶]

منابع

پانویس

  1. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۸۱.
  2. حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۶۱۲.
  3. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۷، ص۲۵۰.
  4. «ای پیامبر! با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنان سخت بگیر» سوره توبه، آیه ۷۳.
  5. سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۹، ص۳۳۹.
  6. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۳۳-۴۳۴.