قسمت‌کننده بهشت و جهنم

مقدمه

قسیم الجنه و النار از لقب‌های معروف علی (ع) است، یعنی تقسیم‌کنندۀ بهشت و جهنم. در این مورد حدیث‌های بسیاری است و آن حضرت با این وصف، مشهور بوده است و معنای آن، تأثیر محبت و ولایت علی در بهشتی شدن مردم در روز قیامت است، چون آن حضرت، حق است و معتقدان به ولایت او به بهشت خواهند رفت و مخالفان و منکرانش اهل دوزخ‌اند. روایات متعددی با این عنوان نقل شده که حبّ او ایمان است و بغض او کفر، و همین، مرز بهشتیان و دوزخیان را ترسیم می‌کند. روزی مأمون از امام رضا (ع) پرسید: معنای اینکه جدّت امیر مؤمنان، قسیم بهشت و دوزخ است چیست؟ فکرم بسیار به این نکته مشغول است. حضرت فرمود: این روایت را که از پیامبر خدا (ص) نقل کرده‌اند که فرمود: «حبّ علیّ إیمان و بغضه کفر» شنیده‌ای؟ گفت! آری. حضرت رضا (ع) فرمود: وقتی تقسیم شدن بهشت و جهنم بر مبنای دوستی و دشمنی با علی باشد، پس او تقسیم‌کنندۀ بهشت و جهنم است: «فقسمة الجنّة و النّار إذا کانت علی حبّه و بغضه فهو قسیم الجنّة و النّار»[۱] خود آن حضرت هم فرموده است: أنا قسیم النّار. ابن اثیر در معنای آن گفته است: مقصود حضرت آن است که مردم دو قسم‌اند، گروهی با من هستند، پس آنان برحق و هدایتند، گروهی بر ضدّ منند، آنان گمراهند، پس نیمی از آنان با من در بهشتند و نیم دیگر بر ضدّ من و در آتش[۲].[۳]

منابع

پانویس

  1. بحار الأنوار، ج ۳۹ ص ۱۹۳ ح ۳
  2. نهایه، ج ۳ ص ۲۵۳(به نقل از بحار الأنوار). احادیث این بحث را در بحار الأنوار، ج ۳۹ ص ۱۹۳(باب انّه قسیم الجنة و النار) نگاه کنید، نیز امالی مفید، ص ۳۲۸.
  3. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۸۷.