چرا تعیین وقت ظهور را یکی از محورهای آسیب‌شناسی مهدویت شمرده‌اند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::«[[حکمت الهی]]، اقتضا کرده است که وقت [[ظهور امام زمان]] {{ع}} برای [[مردم]]، نامعلوم و مخفی باشد. با اینکه [[احادیث]] زیادی از [[پیامبر]] {{صل}} و [[امامان]] [[پاک]] {{عم}} راجع به ابعاد مختلف زندگی [[امام زمان]] {{ع}} آمده، ولی به زمان [[ظهور]] در هیچ یک از آنها، تصریح نشده است؛ بلکه به عکس، [[احادیث]] شریفی از [[پیامبر]] {{صل}} و [[امامان]] [[پاک]] {{عم}} آمده است که کسی را که از وقت [[ظهور]] خبر می‌دهد، [[تکذیب]] کنید همچنین در [[احادیث]] رد شده است که یکی از [[معصومین]]، خبر از وقت [[ظهور]] داده باشد. درباره [[غیبت]] [[امام زمان]] {{ع}} از [[پیامبر]] {{ع}} آمده است: "کسانی که برای [[ظهور]]، وقتی را معین می‌کنند، [[دروغ]] می‌گویند"<ref>{{عربی|"وَ يَكْذِبُ‏ فِيهَا الْوَقَّاتُونَ‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ کفایة الاثر؛ خزاز قمی، ص ۲۸۴.</ref>. همچنین [[فضیل]] از [[امام باقر]]{{ع}} پرسید: آیا زمان [[ظهور]] مشخص است؟ فرمود: "کسانی که وقتی را معین می‌کنند، [[دروغ]] می‌گویند؛ کسانی که وقتی را معین می‌کنند، [[دروغ]] می‌گویند؛ کسانی که وقتی را معین می‌کنند، [[دروغ]] می‌گویند"<ref>{{عربی|"عَنِ الْفُضَيْلِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ {{ع}} هَلْ‏ لِهَذَا الْأَمْرِ وَقْتٌ‏ فَقَالَ كَذَبَ الْوَقَّاتُونَ كَذَبَ الْوَقَّاتُونَ كَذَبَ الْوَقَّاتُونَ‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ غیبت؛ طوسی؛ ص ۲۶۲ و کافی؛ کلینی؛ ج ۱، ص ۳۶۸.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "کسانی که وقتی را معین می‌کنند، [[دروغ]] می‌گویند؛ ما [[اهل بیت]] {{عم}} برای این امر، درگذشته و در آینده، وقتی را مشخص نکرده‌ایم و نخواهیم کرد"<ref>{{عربی|"كَذَبَ الْمُوَقِّتُونَ مَا وَقَّتْنَا فِيمَا مَضَى‏ وَ لَا نُوَقِّتُ‏ فِيمَا يَسْتَقْبِلُ‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ غیبت؛ طوسی؛ ص ۲۶۲.</ref>. همچنین ایشان فرمود: "کسانی که وقتی را معین می‌کنند، [[دروغ]] می‌گویند و کسانی که در این امر، عجله کنند، هلاک می‌شوند و [[تسلیم]] شدگان، [[نجات]] می‌یابند"<ref>{{عربی|"كَذَبَ‏ الْوَقَّاتُونَ‏ وَ هَلَكَ‏ الْمُسْتَعْجِلُونَ‏ وَ نَجَا الْمُسَلِّمُونَ‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ کافی؛ کلینی؛ ج ۱، ص ۳۶۸ و غیبت؛ طوسی؛ ص ۲۶۲.</ref>. منظور از "معین کردن وقت"، مشخص کردن سال [[ظهور]] آن [[حضرت]] {{ع}} به صورت دقیق است. چون احادیثی راجع به [[نشانه‌های حتمی]] [[ظهور]] آمده، که نشان دهنده این است که به [[ظهور]] آن [[حضرت]] نزدیک شده‌ایم»<ref>[[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۲۷۲-۲۷۳.</ref>.

::::::«برای [[ظهور]] وقتی تعیین نشده بلکه [[ائمه اطهار]] {{عم}} تعیین کننده [[وقت ظهور]] را [[تکذیب]] کرده‌اند. از باب نمونه:

::::::[[فضیل]] می‌گوید: خدمت [[امام باقر]] {{ع}} عرض کردم: آیا [[ظهور]] [[مهدی]] وقت معینی دارد؟ [[حضرت]] در پاسخ سه مرتبه فرمود: هرکس برای [[ظهور]] وقتی تعیین کند [[دروغ]] می‌گوید<ref>{{عربی|"عن الفضیل قال سئلت ابا جعفر {{ع}}: هل لهذا الامر وقت؟ فقال: کذب الوقاتون، کذب الوقاتون، کذب الوقاتون"}}؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۰۳.</ref>.

::::::«می‌دانیم که "[[توقیت]]" - [[تعیین وقت]] مشخص برای [[ظهور]] - عملی است که [[ائمه|ائمه هدی]] {{عم}} به شدت از آن [[نهی]] کرده و آن را [[ممنوع]] اعلام کرده‌اند. در [[روایات]] وارد شده که از [[امام رضا]] {{ع}} سؤال شد: [[قائم]] {{ع}}] چه وقتی [[ظهور]] می‌کند؟ [[امام رضا|امام]] پاسخ فرمودند: "پاسخ گفتن به کی [[ظهور]] می‌کند؟ خبر دادن از وقت است. پدرم از پدرش از پدرانش از [[امام علی|علی]] {{ع}} [[روایت]] کرد که به [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} گفته شد: [[قائم]] شما چه وقتی [[خروج]] می‌کند؟ [[حضرت]] پاسخ فرمود: مَثَل [[قیام]] و [[ظهور]] او مَثَل [[قیامت]] است؛ {{متن قرآن|لاَ يُجَلِّيهَا لِوَقْتِهَا إِلاَّ هُوَ ثَقُلَتْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ لاَ تَأْتِيكُمْ إِلاَّ بَغْتَةً}}<ref>الاعراف، ۱۸۷.</ref> از تو درباره [[قیامت]] می‌پرسند که وقوع آن چه وقت است؟ بگو: [[علم]] آن تنها نزد [[پروردگار]] من است؛ جز او هیچ کس آن را به موقع خود [[آشکار]] نمی‌گرداند، این حادثه بر آسمان‌ها و [[زمین]] گران است. جز ناگهان به شما نمی‌رسد<ref>ا[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۱، ص ۳۷۳؛ عیون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۲۶۵ و در منابع [[اهل سنت]]: ینابیع الموده، ص ۴۵۴.</ref>.  

::::::«یکی دیگر از آسیب‌ها، [[تعیین وقت ظهور]] است. چرا که [[حکمت الهی]] بر این است که بماند [[ظهور]] لذا [[امام زمان]]{{ع}} بر [[بندگان]] مخفی. احدی نمی‌تواند زمانی برای [[ظهور]] تعیین کند. [[مفضل بن عمر]] گوید: از مولایم [[امام صادق]]{{ع}} پرسیدم: {{متن حدیث|"هَلْ لِلْمَأْمُورِ الْمُنْتَظَرِ الْمَهْدِيِّ{{ع}} مِنْ وَقْتٍ مُوَقَّتٍ يَعْلَمُهُ النَّاسُ؟ فَقَالَ: حَاشَ لِلَّهِ أَنْ يُوَقِّتَ ظُهُورَهُ بِوَقْتٍ يَعْلَمُهُ شِيعَتُنَا... فَقَالَ: يَا مُفَضَّلُ! لَا أُوَقِّتُ لَهُ وَقْتاً وَ لَا يُوَقَّتُ لَهُ وَقْتٌ، إِنَّ مَنْ وَقَّتَ لِمَهْدِيِّنَا وَقْتاً فَقَدْ شَارَكَ اللَّهَ تَعَالَى فِي عِلْمِهِ وَ ادَّعَى أَنَّهُ ظَهَرَ عَلَى سِرِّهِ..."}}<ref>«آیا [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} وقت معینی دارد که [[مردم]] آن را بدانند؟ فرمودند: این چنین نیست که [[خداوند]] برای آن وقتی تعیین کرده باشد که [[شیعیان]] ما آن را بدانند.‌ای [[مفضل]]، برای آن وقتی تعیین نمی‌کنم. وقتی هم نمی‌شود برای آن معین کرد. آن که برای [[ظهور]] ما وقتی تعیین کند، خود را در [[علم]] [[خداوند]] شریک دانسته و مدعی شده که از [[اسرار]] [[خداوند]] [[آگاه]] گشته است.» مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۲، باب ۲۸.</ref>.

::::::«از آسیب‌های [[فرهنگ مهدویت]] آن است که بعضی به دنبال [[تعیین زمان]] برای [[ظهور]] هستند. در حالی که [[زمان ظهور]] بر [[مردم]] مخفی است و در [[روایات]] [[پیشوایان دینی]] از [[تعیین وقت برای ظهور]] به شدت [[نهی]] شده است و وقت‌گذاران، [[دروغگو]] شمرده شده‌اند. از [[امام باقر]]{{ع}} سؤال شد آیا برای [[ظهور]] وقت (معینی) است؟ فرمود: "آنها که برای [[ظهور]]، [[تعیین وقت]] می‌کنند [[دروغ]] می‌گویند". (و سه بار این جمله را تکرار کرد)<ref>غیبت طوسی، ح ۴۱۱، ص ۴۳۶.</ref>.

::::::«از آسیب‌هایی که به طور جدی افراد و [[جوامع]] [[منتظر]] را تهدید می‌کند و صریحاً در [[روایات اهل بیت]]{{عم}} به آن اشاره شده، "[[توقیت]]" است. این مفهوم از نظر لغوی به معنای مشخص کردن زمان و محدود نمودن آن برای یک شیء می‌باشد<ref>{{عربی|فالتَّوْقِيتُ و التَّأْقِيتُ: أَن يُجْعَل للشي‏ءِ وَقْتٌ يختض به، و هو بيانُ مقدار المُدَّة}}. (لسان العرب، ج۲، ص۱۰۷) - {{عربی|و التَّوْقيت: تحديدُ الأَوقات}}. (همان، ص۱۰۸).</ref> و در اصطلاح به [[تعیین زمان]] [[ظهور]] [[امام غایب]] گفته می‌شود. پیش‌تر گفتیم که [[زمان ظهور]] [[امام]] مشخص نیست و [[علم]] آن تنها در [[اختیار]] [[خداوند متعال]] است. از تفاوت‌های [[غیبت کبرا]] با [[غیبت صغرا]]، به نامحدود بودن زمان آن در مقایسه با اتمام [[زمان غیبت صغرا]] مربوط می‌شود. آسیبی که در مسأله [[توقیت]] نهفته است، همچون برداشت [[انحرافی]] از [[انتظار]]، به خلط و دخالت [[اراده الهی]] و [[اراده]] انسانی مربوط می‌شود. در واقع، همان گونه که رقم خوردن وضعیت [[غیبت]] به [[اراده الهی]] مربوط می‌شود هنگامه [[قیام]] و [[ظهور]] [[حضرت صاحب]]{{ع}} نیز تنها بر اساس [[اراده الهی]] مشخص شده و به صورت ناگهانی و دفعی به وقوع خواهد پیوست<ref>قابل توجه است که در روایات معصومان این چنین آمده که زمان وقوع امر فرج برای امام معلوم بوده است که با تغییر آن و حصول بداء در این باره، زمان دیگری برای ایشان مشخص نشده و علم آن تنها در اختیار خداوند است. (کافی، ج۱، ص۳۶۸).</ref>.  

::::::«از دیگر آسیب‌های پرداختن به [[علائم ظهور]]، بحث است. [[توقیت]] به معنای [[تعیین وقت برای ظهور]] است؛ چرا که [[حکمت الهی]] بر این است که [[وقت ظهور امام زمان]] بر [[بندگان]] مخفی بماند؛ بنابراین هیچ کس نمی‌تواند برای [[ظهور]] زمانی تعیین کند. [[فضیل]] از [[امام باقر]]{{ع}} پرسید: "آیا برای این امر وقتی معین است؟" آن [[حضرت]] سه مرتبه فرمودند: "آنان که وقتی برای آن تعیین می‌کنند، [[دروغ]] می‌گویند"<ref>طوسی، الغیبه، ص۴۲۵.</ref>. [[ابوبصیر]] از [[امام صادق]]{{ع}} درباره [[امام زمان]] پرسید. [[حضرت]] فرمود: "آن کس که وقتی برای [[ظهور]] تعیین می‌کند، [[دروغ]] می‌گوید. ما [[اهل بیت]] زمانی تعیین نمی‌کنیم"<ref>نعمانی، الغیبه، ص۲۸۹.</ref>. البته در برخی [[روایات]] [[علت]] عدم [[تعیین وقت]]، چنین بیان شده است: [[امام کاظم]]{{ع}} فرموده‌اند: "اگر برای این امر وقتی تعیین شود، [[دل‌ها]] را [[قساوت]] میگیرد و توده [[مردم]] از [[اسلام]] برمی‌گردند. بگویید: چه زود است، چقدر نزدیک است؛ تا [[دل]] [[مردم]] آرام گیرد و [[فرج]] نزدیک شود"<ref>کلینی، الکافی، ج۱، باب کراهیه التوقیت، ص۳۶۹؛ نعمانی، الغیبه، ص۲۹۶.</ref>»<ref>[[محمد علی کریمی|کریمی، محمد علی]]، [[آیا ظهور نزدیک است ۳ (کتاب)|آیا ظهور نزدیک است]]، ص ۱۰۰-۱۰۱.</ref>.

::::::«با توجه به این که زمان [[ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} در دامنه [[علم الهی]] قرار دارد و هیچ کسی از آن [[آگاه]] نیست، [[احادیث]] به [[دلایل]] زیر از [[تعیین وقت]] برای [[ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} [[نهی]] کرده‌اند:

::::::«تعیین [[تاریخ]] [[ظهور]] [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} به چند نحو متصور است:

::::::«از آسیب‌های [[فرهنگ]] [[مهدویت]] آن است که بعضی به دنبال [[تعیین زمان]] برای [[ظهور]] هستند؛ در حالی که [[زمان ظهور]] بر [[مردم]] مخفی است. در [[روایات]] [[پیشوایان]] دینی از [[تعیین وقت]] برای [[ظهور]] به شدت [[نهی]] شده است و وقت گذاران، [[دروغ‌گو]] شمرده شده‌اند. از [[امام باقر]]{{ع}} سؤال شد: "آیا برای [[ظهور]] وقت (معنی) است؟ [[حضرت]] فرمود: آن‌ها که برای [[ظهور]] [[تعیین وقت]] می‌کنند، [[دروغ]] می‌گویند. (و دو بار این جمله را تکرار کرد).<ref>غیبت طوسی، ح ۴۱۱، ص ۴۲۶.</ref> با این حال، بعضی آگاهانه یا ناآگاهانه برای [[ظهور]] [[تعیین وقت]] می‌کنند که کمترین اثر آن احساس [[یأس]] و [[ناامیدی]] برای کسانی است که این وعده‌های دروغین را باور کرده‌اند؛ ولی خلاف آن دیده‌اند. بنابراین منتظرانِ واقعی باید خود را از دام شیّادان و نیز نادانان حفظ کنند و درباره [[زمان ظهور]]، تنها [[منتظر]] [[اراده]] [[پروردگار]] باشند»<ref>[[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائری‌‎پور|حائری‌‎پور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ج۱، ص ۲۵۵.</ref>.