پیام امام امیرالمؤمنین (کتاب)
پیام امام امیرالمؤمنین، مجموعه‌ای پانزده جلدی است به زبان فارسی که به ترجمه، شرح و تفسیر نهج البلاغه می‌پردازد. این مجموعه به قلم ناصر مکارم شیرازی نوشته شده و توسط انتشارات مؤسسه تنظیم و نشر آثار مکارم شیرازی به چاپ رسیده است.
| پیام امام امیرالمؤمنین | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | ناصر مکارم شیرازی |
| موضوع | نهج البلاغه، امامت و ولایت |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات مؤسسه تنظیم و نشر آثار مکارم شیرازی |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | 1387 ش |
| تعداد جلد | ۱۵ |
| فهرست جلدها | جلد اول، جلد دوم، جلد سوم، جلد چهارم، جلد پنجم، جلد ششم، جلد هفتم، جلد هشتم، جلد نهم، جلد دهم، جلد یازدهم، جلد دوازدهم، جلد سیزدهم، جلد چهاردهم، جلد پانزدهم |
| شماره ملی | ۵۴۰۱۶۸۴ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «پیام امام امیرالمؤمنین از جمله شروح معاصر است که تحت اشراف فقیه گرامی آیت الله ناصر مکارم شیرازی به رشته تحریر درآمده است. شارح علت و انگیزه خود را در نگارش این شرح، نیازهای زمان معاصر دانسته و ظهور و بروز مکتب‌های گوناگون فکری و موج تهاجم اندیشه لیبرالیسم بر اندیشه‌های دینی را انگیزه و دلیلی بر توجّه و کار روی کتاب نهج البلاغه می‌داند.
کتاب حاضر همچون کتابی که پیش‌تر با عنوان تفسیر نمونه زیر نظر مؤلف و جمعی از هم‌اندیشان به رشته تحریر درآمده بود، مخاطب عام را در نظر آورده و جایگاه آن در میان توده مردم تعریف شده است. با این تعریف، شرح نهج البلاغه نیز به‌صورت کاری جمعی و با هدف قرار دادن مخاطب عام در سیزدهم رجب ۱۴۱۳ شروع شد و تاکنون ادامه دارد.
شارح در مقدمه خویش چهار اصل را درباره اهمیت نهج البلاغه بیان می‌دارد:
- نهج البلاغه، گنجینه بزرگ معارف اسلامی؛
- نهج البلاغه، عالی‌ترین درس برای تربیت انسان‌ها؛
- نهج البلاغه، بهترین سرمایه برای خودسازی و تهذیب؛
- نهج البلاغه، مؤثرترین برنامه برای ساختن جامعه‌ای پاک و سربلند.
مؤلف در مقدمه به بیان ویژگی‌های شریف رضی پرداخته و جایگاه رضی در شعر و ادب، اساتید و مشایخ رضی، شاگردان او، تألیفات و منصب‌های اجتماعی رضی و القاب وی را مورد بررسی قرار داده است.
مؤلف ذیل مقدمه سخنی به‌اجمال درباره امام علی (ع) به میان آورده و کلام امام را با سه ویژگی فصاحت و بلاغت، محتوای بلند و جاذبه ویژه ستوده است. در عین حال، سخنان دیگران را در مدح نهج البلاغه آورده است. در ادامه، ضمن ارائه بحث درباره اسناد نهج البلاغه، برخی شروح متقدم را ذکر کرده است. شارح پس از مقدمه به روش ترتیبی و بر اساس تنظیم نهج البلاغه، شرح خود را آغاز کرده است، بدین‌ترتیب که گاهی به تناسب اهمیت خطبه، با عنوان "خطبه در یک نگاه" به طرح برخی مباحث کلی شامل منبع‌شناسی، تاریخ و دلیل صدور و نحوه بخش‌بندی خطبه پرداخته است. برای مثال در مورد خطبه اول نهج البلاغه موارد یادشده عبارت‌اند از: توضیح اهمیت خطبه؛ بحث‌های خالص و مهم توحیدی در خطبه، شامل ذکر صفات کمالیه و جلالیه و طرح کلی مسئله آفرینش؛ آفرینش آسمان و زمین؛ آفرینش فرشتگان؛ آفرینش آدم (ع)؛ مباحث مربوط به آدم (ع) و سرنوشت او؛ و سرانجام طرح مسئله حج به‌عنوان مبحثی فرعی در فروع دین و فلسفه اجتماعی. وی در پاورقی به منبع‌شناسی خطبه در آثار و منابع پیش از شریف‌رضی اشاره داشته و سرانجام به تقسیم خطبه در پانزده بخش اشاره کرده است. شارح پس از طرح مسائل کلی خطبه که البته در مورد برخی خطبه‌ها یا نامه‌ها مطرح شده است؛ به نقل متن و ترجمه هر بخش از خطبه می‌پردازد و ذیل آن شرح خود را با عنوان فرعی که بیانگر جهت‌گیری شارح در شرح متن است، ارائه می‌کند. برای مثال ذیل نخستین بخش از خطبه اول عنوان فرعی "همای بلندپرواز اندیشه‌ها به کنه ذاتش نرسد" برداشتی از متن را آورده است.
روش شارح بیان دریافت‌هایی از متن خطبه است که به ترتیب اولویت‌های متن ارائه شده‌اند. از ویژگی‌های شرح حاضر استناد به شواهد قرآنی و شواهد حدیثی در منابع معتبر شیعی است. در واقع در بسیاری از فرازهای شرح، مستند اصلی متن قرآن و احادیث معصومین (ع) بوده است. این امر مخاطب را در فهم و اعتماد به مطالب یاری می‌رساند. شارح ضمن شرح، هرجا مناسب دانسته در پاورقی به ارائه بحث‌های لغوی، قرآنی، تفسیری و نیز ذکر شواهدی دیگر از بیان معصوم و... پرداخته است. شارح در پایان هر بخش با عنوان نکته‌ها به تشریح مبسوط اهمّ مطالب آن بخش از خطبه پرداخته است. برای مثال در پایان بخش اوّل خطبه دوم با عناوین "توحید، ریشه همه نیکی‌ها" و "درخشش توحید خالص در زندگی امیرمؤمنان" دریافت‌های خود را مطرح کرده است.
شارح در بخشی از مقدمه خود می‌نویسد: [هنگام مطالعه نهج البلاغه] خود را با دریایی از علم و دانش روبه‌رو دیدم که با مهم‌ترین مسائل زندگی انسان در تمام ابعاد معنوی و مادی سر و کار دارد؛ دریایی موّاج و خروشان که گوهرهایش را همواره به ساحل فرومی‌پاشد و ساحل‌نشینان خود را غرق در مواهب مادی و معنوی می‌کند. ولی غوّاصان تلاشگر سهم بیشتری دارند. آن‌روز فهمیدم چقدر محروم‌اند کسانی که با داشتن چنین گنجینه‌ای گران‌بها از آنن بی‌خبرند و دست به سوی دیگران دراز می‌کنند و آنچه خود دارند از دیگران تمنّا می‌کنند[۱]»[۲].
مباحث جلدهای کتاب
جلد اول: این جلد از کتاب شامل خطبه‌های ۱ تا ۲۰ نهج البلاغه.
جلد دوم: این جلد نیز شامل خطبه‌های ۲۱ تا ۶۰ نهج البلاغه.
جلد سوم: این جلد نیز شامل خطبه‌های ۶۱ تا ۹۰ نهج البلاغه.
جلد چهارم: این جلد نیز شامل خطبه‌های ۹۱ تا ۱۱۱ نهج البلاغه.
جلد پنجم: این جلد نیز شامل خطبه‌های ۱۱۱ تا ۱۵۰ نهج البلاغه
جلد ششم: این جلد نیز شامل خطبه‌های ۱۵۱ تا ۱۸۰ نهج البلاغه
جلد هفتم: این جلد نیز شامل خطبه‌های ۱۸۱ تا ۲۰۰ نهج البلاغه
جلد هشتم: این جلد نیز شامل خطبه‌های ۲۰۱ تا ۲۴۰ نهج البلاغه
جلد نهم: این جلد نیز شامل نامه‌های ۱ تا ۳۱ نهج البلاغه
جلد دهم: این جلد نیز شامل نامه‌های ۳۲ تا ۵۳ نهج البلاغه
جلد یازدهم: این جلد نیز شامل نامه‌های ۵۴ تا ۷۹ نهج البلاغه
جلد دوازدهم: این جلد نیز شامل حکمت‌های ۱ تا ۱۲۰ نهج البلاغه.
دربارهٔ پدیدآورنده
پانویس
- ↑ پیام امام امیرالمؤمنین، ۱ / ۱۴
- ↑ دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 187- 189.
- ↑ صفحه زندگینامه در وبگاه پدیدآورنده
- ↑ صفحه تألیفات در وبگاه پدیدآورنده