یحیی بن عبدالوهاب (ابن منده)
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
آشنایی اجمالی
ابوزکریا یحیی بن عبدالوهاب بن محمد عبدی اصبهانی، مشهور به «ابن منده» از علما و مورخان حنبلی مذهب و اهل اصفهان بود.[۱] خاندان وی ازجمله اهل علم و محدثان اصفهان در آن عصر محسوب می‌‌شدند و به گفته ابوبکر قیروانی، خاندانش با یحیی شروع شد و با یحیی نیز خاتمه یافت. [۲] یحیی در ماه شوال ۴۳۴ه در اصفهان به دنیا آمد. [۳] از کودکی، رشد و تحصیل وی اطلاعی در دست نیست. گفته‌اند او به نیشابور سفر کرد و از علمای این شهر بهره برد و شاگردانی پرورش داد؛ سپس به بغداد رفت و در جامع منصور تدریس نمود. [۴] منابع از وی به عنوان شاعر، [۵] حافظی فاضل، کثیرالروایه و ثقه، صاحب اخلاقی نیکو و تصانیف فراوان یاد کرده‌اند. [۶] ابن منده از استادانی چون پدرش ابوعمرو عبدالوهاب، عمویش ابوالحسن عبیداللّه، [۷] ابوالعباس احمد بن محمد بن نعمان فضاض، ابوعبداللّه محمد بن علی بن محمد حصاص (جصاص) [۸] و دیگران بهره گرفت و نزد دسته‌ای از علما، کتاب‌هایی را شنید؛ کتاب المعجم الکبیر طبرانی را از ابوبکر بن ریذه، کتاب المسند ابویعلی را از محمد بن حسن جوزدانی و ابراهیم بن منصور سلمی، کتاب العلم ابن مردویه، التاریخ احمد بن عبداللّه برقی مصری، الطبقات لاهل العلم و التحدیث بهمدان ابوالفضل صالح بن احمد همدانی و العظمه ابواحمد عسال را از عموی دیگرش ابوالقاسم عبدالرحمن بن منده، کتاب المختلف و المؤتلف مستغفری را از عبدالعزیز بن محمد نخشبی، همچنین کتب المجتبی فی السنن دار قطنی، تاریخ لیث بن سعد بن فهمی، الرهون ابوبکر بن عاصم را از محمد بن عبدالرحیم کاتب، کتاب الامثال ابن مردویه را از ابوالحسن سهل بن عبداللّه غازی شنید. [۹] ابوزکریا شاگردان بسیاری داشت ازجمله ابومنصور خیاط، ابوالحسین بن طیوری، ابوسعد سمعانی که اجازه نقل حدیث از وی داشت، ابوالبرکات عبدالوهاب بن مبارک انماطی، ابوجعفر طرسوسی و دیگران. او در روز جمعه یازدهم ذی الحجه سال ۵۱۱ یا ۵۱۲ در اصفهان درگذشت[۱۰] و در کنار قبر پدر و جدش در باب دَرَیه به خاک سپرده شد. [۱۱] به گفته ابن جوزی پس از مرگ او همانند وی در خاندانش ظهور نکرد. [۱۲]
آثار او عبارت‌اند از: مناقب العباس در چند مجلد، [۱۳]تاریخ اصفهان، مناقب الامام احمد، تألیفی که بر صحیحین بخاری و مسلم نوشت، التنبیه علی احوال الجهال و المنافقین، من عاش مائة و عشرین سنه من الصحابه که به گفته زرکلی چند ورق آن باقی مانده است، [۱۴] مدخل الی المسند[۱۵].[۱۶]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۴
پانویس
- ↑ الذیل علی طبقات الحنابله ۲۹۳.
- ↑ المقصر الارشد ۹۸.
- ↑ الذیل علی طبقات الحنابله ۲۹۰.
- ↑ الذیل علی طبقات الحنابله ۲۹۳.
- ↑ مرآة الجنان ۳ / ۱۵۴.
- ↑ التحبیر ۲ / ۳۷۹.
- ↑ المقصد الارشد ۹۸.
- ↑ التحبیر ۲ / ۳۷۹.
- ↑ التحبیر ۳۸۲.
- ↑ المقصد الارشد ۹۹.
- ↑ ذیل طبقات حنابله ۳۰۷.
- ↑ المنتظم ۱۷ / ۱۶۹.
- ↑ الذیل علی طبقات الحنابله ۲۹۳.
- ↑ الاعلام ۸ / ۱۵۶.
- ↑ التحبیر (پاورقی) ۲ / ۳۷۹.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۴، ص۴۵۰.