دفاع مشروع

این مدخل زیرشاخهٔ بحث دفاع است. مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

دفاع مشروع، در حقوق جزایی اسلام آن است که شخص مورد تجاوز به منظور رفع تجاوز حق دارد، به نیروی شخصی، از ناموس، جان و مال خود دفاع کند؛ مشروط بر این که به نیروهای دولتی، دسترسی نداشته باشد.

اسلام با توجه به نقشی که در ریشه‌کن نمودن تجاوز و تضمین امنیت و استمرار آن دارد، تجاوز را جز در مورد ستمکاران، گناهی بزرگ و مستوجب سخت‌ترین مجازات‌ها شمرده: ﴿وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَلَا عُدْوَانَ إِلَّا عَلَى الظَّالِمِينَ﴾ و در مقابله به مثل نیز تعدّی از حد مجاز و تجاوز را محکوم کرده است: ﴿أَوْ كَصَيِّبٍ مِنَ السَّمَاءِ فِيهِ ظُلُمَاتٌ وَرَعْدٌ وَبَرْقٌ يَجْعَلُونَ أَصَابِعَهُمْ فِي آذَانِهِمْ مِنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ وَاللَّهُ مُحِيطٌ بِالْكَافِرِينَ﴾. در اسلام، مقابله با تهدید و ارعاب متجاوزین، وظیفۀ عمومی به شمار آمده است.

دفاع مشروع در اسلام بر سه گونه است:

1. دفاع فردی: دفاع از خود و ناموس، تا آنجا که برای مثال اگر کسی به خانه دیگری (به قصد سوء) نگاه کند و تذکر هم مؤثر واقع نشود، می‌توان او را کشت؛
2. دفاع اجتماعی: این قاعده در فقه اسلام، تحت عنوان "امر به معروف و نهی از منکر" مطرح گردیده است؛
3. دفاع از کیان اسلام: عبارت است از مبارزه منفی یا قطع روابط نسبت به کشورهایی که بیم نفوذ و سلطه سیاسی و اقتصادی آنان محرز و سرانجام به سستی و ضعف اسلام و مسلمانان منجر گردد؛ نظیر نخریدن کالای مصرفی از آنان و مانند آن..

منابع

1. فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی