سعید بن اوس انصاری

مقدمه

ابوزید سعید بن اوس بن ثابت بن بشیر بن ابی زید انصاری بصری خزرجی نحوی سال ۱۱۹ هـ در بصره به دنیا آمد.^[۱] ابوزید علم حدیث را نزد ابن عون، و علم قرائت را نزد ابوعمرو بن علاء و دیگران فرا گرفت و خود استاد خلف بزاز و عده‌ای دیگر در این علم شد. اکثر علمای رجال او را فردی ثقه و صدوق برشمرده‌اند، اما درباره عقایدش اختلاف کرده‌اند: برخی او را قدریه^[۲] و عده‌ای دیگر شیعه قلمداد کرده‌اند.^[۳] مبرّد نحوی می‌‌گوید: سه نفر در علم نحو ماهر و استادند که اعلم آنها، ابوزید می‌‌باشد. او حلقه تدریسی را در بصره تشکیل داد و به مدت بیست یا سی سال به این امر اشتغال داشت.^[۴] کسانی چون محمد بن سعد کاتب، ابوحاتم سجستانی و ابوحاتم رازی از او روایت کرده‌اند. وی سرانجام در ۹۳ سالگی در سال ۲۱۴ و به نقلی ۲۱۵ هـ در بصره از دنیا رفت.^[۵]

آثار او عبارت‌اند از: کتاب ایمان عثمان حیلة و محاله الهوش و النوش مسائیه (مشابه) المعزی (معدی) الأبل و(الشاة) الابیات المطر المیاه خلق الانسان الغرائز القرائن النبات و الشجر اللغات قرائت ابی عمرو النوادر الجمع و التثنیه تحفیف (تحقیق) الهمز اللین (اللبن) بیوتات العرب خبئاه المقتضب الوحوش الفرق فعلت و افعلت غریب الاسماء الهمز المصادر الحلسه نابه و نبیه الواحد التمر نعت الغنم نعت المشافهات المنطق^[۶] الجود و البخل الأمثال الحَلبه التضارب التثلیث القوس و التُّرس اللاّمات المکتوم النوادر ^[۷] و الهشاشة والبشاشه^[۸].^[۹]

منابع

جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱

پانویس

↑ الاعلام ۳/۹۲.
↑ معجم الادباء ۱۱/۲۱۲.
↑ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۴/۳.
↑ سیر اعلام النبلاء ۹/۴۹۴.
↑ تاریخ بغداد ۹/۷۸.
↑ الفهرست (الندیم) ۶۰.
↑ بغیة الوعاة ۱/۵۸۲.
↑ الاعلام ۳/۹۲.
↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص۳۶۳-۳۶۴.

[1] الاعلام ۳/۹۲.

[2] معجم الادباء ۱۱/۲۱۲.

[3] خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۴/۳.

[4] سیر اعلام النبلاء ۹/۴۹۴.

[5] تاریخ بغداد ۹/۷۸.

[6] الفهرست (الندیم) ۶۰.

[7] بغیة الوعاة ۱/۵۸۲.

[8] الاعلام ۳/۹۲.

[9] جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص۳۶۳-۳۶۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]