مال در معارف دعا و زیارات

مقدمه

ثروت در لغت به معنای فراوانی مردم و مال آمده است. در واقع دو نوع ثروت داریم؛ نیروی انسانی و امکانات مالی. قرآن کریم مال را مایه قوام زندگی^[۱] و زینت زندگی دنیا^[۲] و آزمون الهی^[۳] دانسته و دلبستگی و محبت بسیار به مال را نکوهیده است^[۴].

امام سجاد(ع) از خدای متعال ثروت تمام‌نشدنی را درخواست می‌فرماید: «وَ مَتِّعْنَا بِثَرْوَةٍ لَا تَنْفَدُ»^[۵]. مقصود امام یا ثروت در دنیا است که برکت داشته باشد و یا ثروت در آخرت است که فناناپذیر است. بیشتر آن را ناظر به عمل صالح و باقیات الصّالحات دانسته‌اند: مَا عِنْدَكُمْ يَنْفَدُ وَمَا عِنْدَ اللَّهِ بَاقٍ^[۶]. امام(ع) فقر و ثروت را ملاک ارزش نمی‌داند و از خدای بزرگ می‌خواهد که او را از چنین ظن و گمانی مصون دارد: «و مرا نگاه‌دار از این که تھی‌دستی را بی‌ارج پندارم یا ثروتمندی را صاحب فضل و برتری شمارم»^[۷].

آن حضرت طلب ثروت (و عزت) را از غیرخدا طلب محتاجی از محتاج دیگر و آن را عین سفاهت و بی‌خردی شمرده‌اند: «و بر آنم که درخواست نیازمندی از نیازمند دیگر سفاهت رأی است و ضلالت عقل. چه بسا - ای خداوند من – دیده‌ام کسانی را که... جز از خزانه فضل تو توانگری جسته‌اند و بینوا شده‌اند»^[۸].^[۹].^[۱۰].

منابع

شیرزاد، امیر، مقاله «ثروت»، دانشنامه صحیفه سجادیه

پانویس

↑ وَلَا تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِيَامًا وَارْزُقُوهُمْ فِيهَا وَاكْسُوهُمْ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَعْرُوفًا «و دارایی‌هایتان را که خداوند (مایه) پایداری (زندگی) شما گردانیده است به کم‌خردان نسپارید و از در آمد آن، آنان را روزی و پوشاک رسانید و با آنان با زبانی شایسته سخن گویید» سوره نساء، آیه ۵.
↑ الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِينَةُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَالْبَاقِيَاتُ الصَّالِحَاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَخَيْرٌ أَمَلًا «دارایی و پسران زیور زندگی دنیایند و کارهای ماندگار شایسته در نزد پروردگارت در پاداش و امید (به آینده) بهتر است» سوره کهف، آیه ۴۶.
↑ وَاعْلَمُوا أَنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ وَأَنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ «و بدانید که دارایی‌ها و فرزندانتان مایه آزمونند و اینکه خداوند است که پاداشی سترگ نزد اوست» سوره انفال، آیه ۲۸.
↑ وَتُحِبُّونَ الْمَالَ حُبًّا جَمًّا «و دارایی را بسیار دوست می‌دارید،» سوره فجر، آیه ۲۰.
↑ دعای ۳۵.
↑ «آنچه نزد شماست پایان می‌یابد و آنچه نزد خداوند است پایاست» سوره نحل، آیه ۹۶.
↑ نیایش سی‌و‌پنجم.
↑ نیایش بیست‌و‌هشتم.
↑ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن مصطفوی، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۲۰، چاپ سوم؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم.
↑ شیرزاد، امیر، مقاله «ثروت»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۱۶۹.

[1] وَلَا تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِيَامًا وَارْزُقُوهُمْ فِيهَا وَاكْسُوهُمْ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَعْرُوفًا «و دارایی‌هایتان را که خداوند (مایه) پایداری (زندگی) شما گردانیده است به کم‌خردان نسپارید و از در آمد آن، آنان را روزی و پوشاک رسانید و با آنان با زبانی شایسته سخن گویید» سوره نساء، آیه ۵.

[2] الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِينَةُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَالْبَاقِيَاتُ الصَّالِحَاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَخَيْرٌ أَمَلًا «دارایی و پسران زیور زندگی دنیایند و کارهای ماندگار شایسته در نزد پروردگارت در پاداش و امید (به آینده) بهتر است» سوره کهف، آیه ۴۶.

[3] وَاعْلَمُوا أَنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ وَأَنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ «و بدانید که دارایی‌ها و فرزندانتان مایه آزمونند و اینکه خداوند است که پاداشی سترگ نزد اوست» سوره انفال، آیه ۲۸.

[4] وَتُحِبُّونَ الْمَالَ حُبًّا جَمًّا «و دارایی را بسیار دوست می‌دارید،» سوره فجر، آیه ۲۰.

[5] دعای ۳۵.

[6] «آنچه نزد شماست پایان می‌یابد و آنچه نزد خداوند است پایاست» سوره نحل، آیه ۹۶.

[7] نیایش سی‌و‌پنجم.

[8] نیایش بیست‌و‌هشتم.

[9] التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن مصطفوی، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۲۰، چاپ سوم؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم.

[10] شیرزاد، امیر، مقاله «ثروت»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۱۶۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]