ابوقدامه انصاری
ابوقدامه انصاری از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابوقدامه انصاری در تراجم و رجال - ابوقدامه انصاری در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
وی از صحابه‌ای است که در صفین به شهادت رسید. برخی، نام پدر او را حارث، از تیره عبدمنات یا بنی عبد (عبید) گفته‌اند[۱]. شماری از منابع، از فرد دیگری به نام ابو قدامة بن سهل بن حارث بن جعدبه، از تیره سالم یاد کرده‌اند[۲]. نکته دیگر آنکه در انتساب او به انصاری و قریشی (از تیره کنانه) اختلاف است. به همین دلیل، برخی از تراجم نویسان، یک یا دو مدخل تحت عنوان ابوقدامه[۳] و ابوقدامة بن حارث به صورت جداگانه آورده‌اند[۴]. ابن حجر[۵] ابتدا آنان را دو نفر دانسته و گفته است انصاری با بنی کنانه قابل جمع نیست، ولی در پایان احتمال داده مصداق آن دو نام، یک شخص باشد. به هر روی، ابو قدامه در غزوه احد حضور داشت و در این نبرد پرتلاش بود[۶]، اما منابع موجود، درباره حضور او در غزوات دیگر در زمان رسول خدا (ص) خلفای نخستین اطلاعاتی ارائه نداده‌اند.
ابوطفیل در نقل حدیث مناشده (سوگند دادن) که در آن، حضرت علی (ع) حاضران را قسم داد اگر در غدیر خم حاضر بودند، بر درستی آن شهادت دهند و ابوقدامه انصاری یکی از حاضران در مجلس بود[۷] از ابوقدامه نام برده است و می‌گوید: رسول خدا (ص) در بازگشت از حجة الوداع (در غدیر خم) در وقت ظهر دستور دادند تا جایگاهی درست کردند. آن حضرت پس از خواندن نماز، به حمد و سپاس الهی پرداخت و فرمود: ای مردم! آیا می‌دانید خداوند مولای من، و من مولای مؤمنان هستم و من از شما به خودتان شایسته‌ترم؟ - چندین بار این جمله را تکرار کرد. گفتیم: بله. در حالی که دست علی را گرفته بود، فرمود: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاَهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاَهُ اَللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاَهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ»[۸]؛ وی حدیث ثقلین را روایت کرده است[۹] و به روایت ابن کلبی او در جنگ صفین حاضر بوده و در آن جنگ به شهادت رسیده است. ابن کلبی می‌افزاید: از او نسلی باقی نمانده است[۱۰][۱۱]
منابع
پانویس
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۲۷۵.
- ↑ ابن کلبی، ج۲، ص۲۳؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۴۶؛ ابن حجر، ج۷، ص۳۷۵.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۹۶؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۴۶.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۲۷۵.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۲۷۵.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۲۴۶.
- ↑ ابن طاووس، ص۱۴۰.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۲۴۶؛ ابن حجر، ج۷، ص۲۷۴؛ قندوزی، ج۱، ص۱۰۸؛ امینی، ج۱، ص۱۷۵.
- ↑ داود بن سلیمان الغازی، ص۲۰۹.
- ↑ ابن کلبی، ج۲، ص۲۳؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۴۶.
- ↑ مرادی‌نسب، حسین، مقاله «ابوقدامه انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۴۷۴-۴۷۵.