ابوامامه بن سهل انصاری

مقدمه

وی فرزند سهل بن حنیف^[۱] از تیره بنی عمرو بن عوف از قبیله اوس^[۲] و پدرش، سهل از بزرگان صحابه اهل بدر بود^[۳]. ابوامامه در سال هشتم هجری به دنیا آمد ^[۴]. او را نزد حضرت آوردند و حضرت برایش دعا کرد^[۵] و کامش را برداشت^[۶]. سپس حضرت نام و کنیه او را به اعتبار پدر مادرش اسعد بن زراره (نقیب انصار)^[۷] اسعد^[۸] و ابوامامه گذاشت^[۹]. بعضی، کنیه او را ابواسلمه گفته‌اند^[۱۰] که گویا تصحیف ابوامامه است. در برخی منابع، نام او سعد^[۱۱] و قتیبه^[۱۲] آماده است. در هر حال شهرت او به کنیه است. به همین دلیل، بعضی از شرح حال نویسان در دو مدخل جداگانه، - یعنی اسم و کنیه - شرح حال او را آورده‌اند^[۱۳].

شرح حال نویسان بر اساس این اصل که هر کس رسول خدا (ص) را دیده باشد، صحابی است، نام او را در کتاب‌های خود آورده‌اند^[۱۴]؛ اگرچه بعضی، او را از تابعین صحابه دانسته‌اند^[۱۵]. ابن عبدالبر او را از علمای بزرگ تابعین مدینه دانسته است؛ زیرا از پیامبر چیزی نشنیده، ولی اینکه ترجمه او را در کتابش آورده، به دلیل آن است که پیامبر را درک کرده است^[۱۶].

ام حبیبه دختر ابی‌امامه اسعد بن زراره، مادر وی^[۱۷] از بیعت کنندگان با رسول خدا (ص) بود^[۱۸]. برادران او، عثمان، سعد و عبدالله نام داشتند^[۱۹]. فرزندان او محمد، سهل، عثمان، ابراهیم، یوسف، یحیی، ایوب، داوود، حبیبه، امامه - از همسرش، ام‌عبدالله دختر عتیک و صالح - مادرش ام‌ولد - بودند^[۲۰]. او موهای خود را با رنگ زرد یا حنا خضاب می‌کرد^[۲۱].

وی از محدثان^[۲۲] مردم مدینه^[۲۳] و از اصحاب امیر مؤمنان علی (ع) بود^[۲۴]. وقتی عثمان در محاصره بود، مردم به نماز خواندن با اسعد رضایت دادند^[۲۵]. در گزارش دیگر آمده است وقتی عثمان در روز جمعه بالای منبر رفت، مردم به طرف او سنگ پرتاب کردند و با ابوامامه نماز خواندند^[۲۶]. شیخ طوسی می‌گوید معاویه برای او نگهبانی قرار داد تا به سوی حضرت علی (ع) نگریزد^[۲۷].

احادیث زیادی از او نقل شده است^[۲۸]. وی از پیامبر احادیثی را به طور مُرسل^[۲۹] از طریق پدرش، ابن عباس، عمر، عثمان بن عفان^[۳۰] ابوهریره، عایشه، عمویش عثمان و دیگران^[۳۱] نقل کرده است. در فهرستی که مزی^[۳۲] از مشایخ وی آورده، نام علی (ع) دیده نمی‌شود.

فرزندش [[سهل، شیخ مصریان بود^[۳۳] و در اسکندریه درگذشت ^[۳۴]. محمد، ابوبکر بن عثمان، پسر عمویش و بسیاری دیگر از او روایت کرده‌اند ^[۳۵].

حدیث معروف مسکینه (ام‌محجن) از او نقل شده است که رسول خدا (ص) پس از یک ماه از دفن ام محجن، بر قبر او نماز میت خواند^[۳۶]. این حدیث را بعضی دیگر از صحابه نیز نقل کرده‌اند^[۳۷].

ابوامامه در حدود ۹۲ سالگی، در زمان خلافت عمر بن عبدالعزیز به سال صد هجری^[۳۸] در مدینه درگذشت^[۳۹]^[۴۰]

جستارهای وابسته

سهل بن حنیف انصاری (پدر)
ام حبیبه دختر ابی‌امامه اسعد بن زراره (مادر)
عثمان بن سهل انصاری (برادر)
سعد بن سهل انصاری (برادر)
عبدالله بن سهل انصاری (برادر)
محمد بن ابوامامه بن سهل انصاری (فرزند)
سهل بن ابوامامه بن سهل انصاری (فرزند)
عثمان بن ابوامامه بن سهل انصاری (فرزند)
ابراهیم بن ابوامامه بن سهل انصاری (فرزند)
یوسف بن ابوامامه بن سهل انصاری (فرزند)
یحیی بن ابوامامه بن سهل انصاری (فرزند)
ایوب بن ابوامامه بن سهل انصاری (فرزند)
داوود بن ابوامامه بن سهل انصاری (فرزند)
صالح بن ابوامامه بن سهل انصاری (فرزند)

منابع

مرادی‌نسب، حسین، مقاله «ابوامامه بن سهل انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۱

پانویس

↑ ابن سلام، ص۲۷۲؛ سمعانی، ج۱، ص۱۳۹.
↑ خلیفة بن خیاط، ص۴۳۵؛ ابن سلام، ص۲۷۲؛ ابن حزم، ص۳۳۶.
↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۷۶.
↑ ابن حبان، ج۲، ص۲۰؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۷۶؛ ابن عساکر، ج۸، ص۳۳۱؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۰۶؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۲۶.
↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۷۶؛ ابن اثیر، ج۶، ص۱۶.
↑ ابونعیم، ج۱، ص۲۸۳؛ ابن عساکر، ج۸، ص۳۳۶.
↑ ابن عساکر، ج۸، ص۳۳۶؛ ذهبی، سیر، ج۳، ص۵۱۷.
↑ باجی، ج۱، ص۳۹۳؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۷۶؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۰۶ و ج۶، ص۱۶.
↑ ابن سلام، ص۲۷۲؛ باجی، ج۱، ص۳۹۳؛ ابن حبان، ج۳، ص۲۰؛ ابن حزم، ص۳۳۶؛ ابن عبد البر، ج۱، ص۱۷۶؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۰۶؛ ابن عساکر، ج۸، ص۳۳۱.
↑ سیوطی، ص۱۱۳.
↑ مزی، ج۳۳، ص۴۸.
↑ ابن حجر، تهذیب، ج۱۲، ص۱۳.
↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۶۴؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۰۶ و ج۶، ص۱۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۲۶ و ج۷، ص۲۳.
↑ طبرانی، ج۱، ص۳۰۵؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۷۶؛ نوری، ج۵، ص۲۴۴.
↑ ابن سعد، ج۵، ص۶۱؛ ابن ابی حاتم، ج۴، ص۱۹۳.
↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۷۶.
↑ ابن سعد، ج۵، ص۸۲؛ ابن حبان، ج۲، ص۲۰؛ مزی، ج۲، ص۵۲۵؛ صفدی، ج۹، ص۲۷.
↑ ابن سعد، ج۵، ص۶۱؛ مزی، ج۳۳، ص۴۸.
↑ ابن عساکر، ج۸، ص۳۲۹ و ۳۳۳.
↑ ابن سعد، ج۵، ص۶۱.
↑ ابن عساکر، ج۸، ص۳۳۲.
↑ ابن حزم، ص۳۳۶.
↑ ابونعیم، ج۱، ص۲۸۳؛ صفدی، ج۹، ص۲۷.
↑ طوسی، ص۱۷۲.
↑ ابن کلبی، ج۲، ص۱۹؛ ابن شبه، ج۴، ص۱۲۱۹؛ ذهبی، سیر، ج۳، ص۵۱۹؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۲۷.
↑ بخاری، ج۶، ص۵۲۴؛ ابن عساکر، ج۸، ص۳۳۴.
↑ طوسی، اختیار، ص۱۷۲.
↑ ابن سعد، ج۵، ص۶۱.
↑ ابن عساکر، ج۸، ص۳۲۵؛ مری، ج۲، ص۵۲۵.
↑ ابن عساکر، ج۸، ص۳۲۵؛ ذهبی، سیر، ج۳، ص۵۱۸؛ ابن کثیر، ج۹، ص۲۱۴؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۲۷.
↑ مزی، ج۲، ص۵۲۵.
↑ مزی، ج۲، ص۵۲۵.
↑ مزی‌، ج۱۲، ص۱۷۱؛ ابن حجر، تهذیب. ج۴، ص۲۱۶.
↑ مزی، ج۱۲، ص۱۷۱.
↑ بخاری، ج۲، ص۶۳؛ ذهبی، سیر، ج۳، ص۵۱۸؛ سی، ج۲، ص۵۲۶.
↑ ابونعیم، ج۶، ص۳۱۱۳.
↑ نووی، ج۵، ص۲۴۴.
↑ ابن حبان، الثفات، ج۱، ص۱۹؛ ابونعیم، ج۱، ص۲۸۳؛ باجی، ج۱، ص۳۹۳؛ ابن عساکر، ج۶، ص۳۳۱ و ۳۳۶؛ ابن اثیر، ج۶، ص۱۶.
↑ ابن حبان، مشاهیر، ص۵۲.
↑ مرادی‌نسب، حسین، مقاله «ابوامامه بن سهل انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۱۲۶-۱۲۷.

[1] ابن سلام، ص۲۷۲؛ سمعانی، ج۱، ص۱۳۹.

[2] خلیفة بن خیاط، ص۴۳۵؛ ابن سلام، ص۲۷۲؛ ابن حزم، ص۳۳۶.

[3] ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۷۶.

[4] ابن حبان، ج۲، ص۲۰؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۷۶؛ ابن عساکر، ج۸، ص۳۳۱؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۰۶؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۲۶.

[5] ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۷۶؛ ابن اثیر، ج۶، ص۱۶.

[6] ابونعیم، ج۱، ص۲۸۳؛ ابن عساکر، ج۸، ص۳۳۶.

[7] ابن عساکر، ج۸، ص۳۳۶؛ ذهبی، سیر، ج۳، ص۵۱۷.

[8] باجی، ج۱، ص۳۹۳؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۷۶؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۰۶ و ج۶، ص۱۶.

[9] ابن سلام، ص۲۷۲؛ باجی، ج۱، ص۳۹۳؛ ابن حبان، ج۳، ص۲۰؛ ابن حزم، ص۳۳۶؛ ابن عبد البر، ج۱، ص۱۷۶؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۰۶؛ ابن عساکر، ج۸، ص۳۳۱.

[10] سیوطی، ص۱۱۳.

[11] مزی، ج۳۳، ص۴۸.

[12] ابن حجر، تهذیب، ج۱۲، ص۱۳.

[13] ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۶۴؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۰۶ و ج۶، ص۱۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۲۶ و ج۷، ص۲۳.

[14] طبرانی، ج۱، ص۳۰۵؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۷۶؛ نوری، ج۵، ص۲۴۴.

[15] ابن سعد، ج۵، ص۶۱؛ ابن ابی حاتم، ج۴، ص۱۹۳.

[16] ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۷۶.

[17] ابن سعد، ج۵، ص۸۲؛ ابن حبان، ج۲، ص۲۰؛ مزی، ج۲، ص۵۲۵؛ صفدی، ج۹، ص۲۷.

[18] ابن سعد، ج۵، ص۶۱؛ مزی، ج۳۳، ص۴۸.

[19] ابن عساکر، ج۸، ص۳۲۹ و ۳۳۳.

[20] ابن سعد، ج۵، ص۶۱.

[21] ابن عساکر، ج۸، ص۳۳۲.

[22] ابن حزم، ص۳۳۶.

[23] ابونعیم، ج۱، ص۲۸۳؛ صفدی، ج۹، ص۲۷.

[24] طوسی، ص۱۷۲.

[25] ابن کلبی، ج۲، ص۱۹؛ ابن شبه، ج۴، ص۱۲۱۹؛ ذهبی، سیر، ج۳، ص۵۱۹؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۲۷.

[26] بخاری، ج۶، ص۵۲۴؛ ابن عساکر، ج۸، ص۳۳۴.

[27] طوسی، اختیار، ص۱۷۲.

[28] ابن سعد، ج۵، ص۶۱.

[29] ابن عساکر، ج۸، ص۳۲۵؛ مری، ج۲، ص۵۲۵.

[30] ابن عساکر، ج۸، ص۳۲۵؛ ذهبی، سیر، ج۳، ص۵۱۸؛ ابن کثیر، ج۹، ص۲۱۴؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۲۷.

[31] مزی، ج۲، ص۵۲۵.

[32] مزی، ج۲، ص۵۲۵.

[33] مزی‌، ج۱۲، ص۱۷۱؛ ابن حجر، تهذیب. ج۴، ص۲۱۶.

[34] مزی، ج۱۲، ص۱۷۱.

[35] بخاری، ج۲، ص۶۳؛ ذهبی، سیر، ج۳، ص۵۱۸؛ سی، ج۲، ص۵۲۶.

[36] ابونعیم، ج۶، ص۳۱۱۳.

[37] نووی، ج۵، ص۲۴۴.

[38] ابن حبان، الثفات، ج۱، ص۱۹؛ ابونعیم، ج۱، ص۲۸۳؛ باجی، ج۱، ص۳۹۳؛ ابن عساکر، ج۶، ص۳۳۱ و ۳۳۶؛ ابن اثیر، ج۶، ص۱۶.

[39] ابن حبان، مشاهیر، ص۵۲.

[40] مرادی‌نسب، حسین، مقاله «ابوامامه بن سهل انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۱۲۶-۱۲۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

[۳۱]

[۳۲]

[۳۳]

[۳۴]

[۳۵]

[۳۶]

[۳۷]

[۳۸]

[۳۹]

[۴۰]