مسجد حنانه
مقدمه
یکی از مساجد کهن کوفه، در نقطه‌ای به نام «ثویّه» است. این محل از دوران جاهلیت به این نام معروف بود و محل زندان ملوک حیره بوده است. در عصر اسلامی، جمعی از قبایل عرب که در رأس آنها قبیله ثقیف بود، در آنجا سکونت ورزیدند. محله «حنانه» نزدیک نجف و در یک جزء از ثویه قدیم بوده و مسجد حنانه هم در وسط این محله قرار دارد. بعضی از اهل تحقیق درباره علت نام‌گذاری «حنانه» گفته‌اند وقتی بعد از واقعه عاشورا سر مبارک امام حسین(ع) را از آنجا عبور دادند، آن نقطه نالید و در همان جا این مسجد را ساختند. به عقیده مؤلف العتبات المقدسه، حنانه مشتق از «حنا» است و حنا دیری قدیمی از مسیحیان بود که در محل آن مسجدی ساخته شد و به مرور زمان «حنا»، «حنانه» خوانده شد. از کسانی که از این دیر یاد کرده‌اند، بکری و یاقوت و عمری است. همه آنها به مناره بلندی در مقابل آن دیر اشاره کرده‌اند که «قائم» خوانده می‌شد. به نظر می‌رسد که این قائم همان «قائم مایل» باشد که طبق روایات اسلامی در مسجد حنانه واقع بوده است و بعید نیست که قائم دیر حنا، همان قائم مایل مسجد حنانه باشد.
شیخ طوسی و ابن‌شهرآشوب و سید بن طاووس از امام صادق(ع) روایت کرده‌اند که از آن حضرت راجع به «قائم مایل» که در راه غریین است، سؤال شد؛ حضرت فرمود: وقتی پیکر مطهر امیرالمؤمنین علی(ع) را از آنجا عبور می‌دادند، از غم و اندوه کج شد. برخی از علمای متقدم مانند سید بن طاووس، و متأخر همچون شیخ حر عاملی، وحید بهبهانی، سید عبدالله شبر، شیخ خضر ثلال و میرزا عبدالله افندی گفته‌اند که سر مبارک امام حسین(ع) در مسجد حنانه دفن شده است. اینکه سر مبارک حضرت سیدالشهداء(ع) را در موقع بردن به کوفه مدتی در این مسجد نهاده‌اند، قابل توجه است. محل نهادن سر مبارک حضرت، امروزه در وسط مسجد حنانه، و دارای ضریح چوبی و مأذنه آهنی است[۱].[۲]
منابع
پانویس
- ↑ العتبات المقدسه، ص۱۴۶.
- ↑ رجبی دوانی، محمد حسین، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی ص ۴۵۸.