قاریان کوفه

این مدخل زیرشاخهٔ بحث قاریان قرآن است. مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

قاریان قرآن مجید که مسلمانان در نقاط مختلف عالم اسلام بر اساس قرائت آنها قرآن را تلاوت می‌کردند، زیاد بوده‌اند؛ ولی در قرن دوم هجری از میان آنها هفت نفر برگزیده شدند و قرآن بر اساس قرائت آنها استوار گشت.

این هفت قاری بزرگ که استادان نامی علم قرائت قرآن مجید شناخته شدند و به ترتیب در مدینه، مکه، کوفه، بصره و شام بودند، عبارتند از: نافع بن عبدالرحمن، عبدالله بن کثیر، عاصم بن ابی النجود، حمزة بن حبیب زیات، علی بن حمزه کسایی و ابوعمرو بن علا. این «قاریان هفت‌گانه» راویانی داشته‌اند که قرائت آنها را روایت کرده و به دیگران رسانده‌اند که از میان آنها، دو راوی سرشناس برگزیده شدند و جمعاً چهارده راوی، قرائت هفت قاری را روایت کرده‌اند. قرائت تمامی قاریان قرآن پس از اینان بر اساس چهارده روایت این چهارده راوی بوده است.

• قاری مدینه: نافع بن عبدالرحمن است که بر امام محمد باقر(ع) و استادان دیگر قرائت کرده و قرآن آموخته است. دو راوی او عثمان بن سعید معروف به «ورش» و عیسی بن مینا معروف به «قالون» بودند. نافع در سال ۱۶۹ درگذشت.
• قاری مکه: عبدالله بن کثیر است که شاگرد «مجاهد» و او نیز شاگرد ابن عباس بوده است. وقتی اهل مکه و مدینه در قرائت با هم اجتماع کردند به قرائت آنها «حجازی» گفته شد. درگذشت عبدالله بن کثیر به سال ۱۲۰ بوده است.
• قاریان کوفه: سه نفر بودند:

1. عاصم بن ابی النجود و دو راوی او حفص بن سلیمان بزاز و ابوبکر عیاش بوده‌اند. عاصم در سال ۱۲۶ درگذشت. عاصم بن ابی النجود بر ابوعبدالرحمن سلمی و او بر امیرالمؤمنین علی(ع) قرائت کرده است. همچنین بر حمران بن اعین نیز قرائت کرد و او بر ابوالاسود دیلی و او بر امیرالمؤمنین علی(ع) قرائت نموده است.
2. حمزة بن حبیب زیات و دو راوی او عبدالله بن صالح عجلی و رجاء بن عیسی بوده‌اند. وی پنج راوی دیگر هم داشته است. وفات حمزه به سال ۱۵۸ یا ۱۵۶ بوده است. علی بن حمزه کسایی، نحوی معروف که قتیبة بن مهران و نصیر بن یوسف نحوی راویان او بودند. کسایی بر حمزة بن حبیب قرائت کرده و نیز ابن ابی لیلی از مشایخ، حمزه را ملاقات و بر او نیز قرائت نموده است. کسایی همچنین بر ابان بن تغلب و عیسی بن عمرو قرائت کرده است. وی در سال ۱۸۹ درگذشت.

• قاری بصره: ابوعمرو بن علاء بوده و دو راوی او شجاع بن ابی نصیر و عباس بن فضل بوده‌اند. وی در سال ۱۵۴ وفات کرد.
• قاری شام: عبدالله بن عامر یحصبی بود که بر مغیرة بن ابی شهاب و او بر عثمان بن عفان قرائت کرده است. دو راوی او ابن ذکوان و هشام بن عمار بودند. عبدالله در سال ۱۱۸ درگذشت.

ملاحظه می‌شود از میان هفت قاری مشهور جهان اسلام، سهم عمده به کوفه مربوط است؛ زیرا سه تن از آنها کوفی بودند. جالب‌تر اینکه قرائت کنونی قرآن مجید در سراسر دنیای اسلام بر اساس قرائت «عاصم»، اول قاری کوفه و راویان اوست که همگی شیعه امامیه بودند، و قرائت خود را از امیرالمؤمنین علی(ع) و ائمه اطهار(ع) و شاگردان آنها فراگرفته‌اند

منابع

1. رجبی دوانی، محمد حسین، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی