سعد بن ایاس شیبانی

مقدمه

سعد، کنیه‌اش ابو عمرو، مولی (غلام آزاده شده) امیرمؤمنان علی (ع) و از اصحاب^[۱] بلکه از خواص اصحاب حضرت و از قبیله نصر بود^[۲]. وی در زمان رسول خدا (ص) اسلام آورد، اما موفق به زیارت حضرت نشد، لذا او از تابعین به شمار آمده و مصاحب ابن مسعود بود و روایاتی از او نقل کرده است.

سعد مردی جنگ‌جو بود و در سن چهل سالگی در جنگ قادسیه در عصر خلافت عمر بن خطاب سنه ۲۱ ه‍.ق. شرکت کرد و سپس ساکن کوفه شد^[۳] و در زمره یاران امیرالمؤمنین (ع) درآمد و برخی از مؤرخین گفته‌اند: او به دست حجاج بن یوسف ثقفی در کوفه به وضع بدی به شهادت رسید^[۴].

بنا به نقل ابن ابی الحدید، سعد مولی علی (ع) در خدمت حضرت علی (ع) بود (و حضرت برخی امور را به وی واگذار می‌نمود) لذا هنگامی که خبر شهادت اشرس بن حسان بکری توسط غارتگر معاویه، یعنی سفیان بن عوف، به حضرت امیر (ع) رسید، حضرت چون بیمار بود نتوانست خطبه بخواند و نامه‌ای نوشت و به دست سعد داد که نامه را برای مردم کوفه بخواند، و سعد در حضور امیر المؤمنین (ع) و حضرت حسن و حسین (ع) نامه امام (ع) را برای مردم خواند، و مضمون نامه تشویق مردم به جنگ با غارتگران معاویه و سرکوبی آنهایی که از جانب معاویه در کشور اسلامی بلوا و ناامنی بپا کرده بودند، بود^[۵].

سعد مولی علی از جمله معمرین و کسانی بود که عمر طولانی کرد، زیرا او در سن ۱۲۰ سالگی سال ۹۰ یا ۹۶ - ۹۸ هجری از دنیا رفت^[۶].^[۷]