ربعی بن کاس تمیمی در تاریخ اسلامی

ربعی بن کأس عنبری کارگزار سجستان

بنا بر نقل مورخان، ربعی بن کأس عنبری از جانب علی(ع) کارگزار سیستان بود و حضرت وی را بعد از جنگ جمل، به این سمت گمارد.

از کامل و البلدان استفاده می‌شود^[۱] که ابن عباس ربعی را به سمت استانداری سیستان گمارده است، اما بنابر نقل وقعة صفین و أنساب الاشراف و أخبار الطوال حضرت به هنگام اعزام گروهی از کارگزاران و پس از استقرار در کوفه، وی را به این سمت برگزیده است^[۲].

از فتوح البلدان استفاده می‌شود که اولین کارگزار سیستان، عبدالرحمان بن جزء طائی، سپس عون بن جعده آنگاه ربعی بن کأس بوده است^[۳]. از آنجا که حوادث مربوط به عبدالرحمان و ربعی با هم در ارتباط بودند ما این دو را پس از یکدیگر نقل کردیم.

ربعی بن کأس از بنی تمیم و از مردم کوفه بود. کأس نام مادر اوست که به آن شهرت یافته است^[۴].

بلاذری درباره وی می‌نویسد: ربعی بن عامر بن خالد بن لأی بن وقدان، که شاعر درباره‌اش می‌گوید:

ألا ربما يُدعَى الفتى ليس بالفتى

ألا إن ربعي بن كأس هو الفتى

ای بسا که شخصی جوان مرد خوانده شود در حالی که جوان‌مرد نیست. آگاه باشید که ربعی بن کأس او جوانمرد است.

کأس نام مادرش بود و به او نسبت داده می‌شود. علی در نامه‌ای به عبدالله بن عباس که کارگزار حضرت بر بصره بود نوشت و به او دستور داد که مرد دلیر و عاقلی را به سیستان همراه با چهار هزار نفر اعزام کند. او هم ربعی بن کاس را با چهار هزار نیرو فرستاد و همراه وی افرادی مانند: حصین بن ابی حر مالک بن خشخاش عنبری بودند، و در مقدمه سپاهش باب بن ذی جره حمیری بود، وقتی ربعی وارد سجستان شد با حسکة بن عتاب حبطی و عمران بن فضیل برجمی، جنگید و پیروز شد و شهر در اختیار وی قرار گرفت. گفته می‌شود وی حسکه را کشت، و گفته می‌شود که حسکه فرار کرد^[۵].^[۶]

منابع

ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۱

پانویس

↑ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۲۶۳؛ یعقوبی، البلدان، ص۵۷.
↑ منقری، وقعة صفین، ص۱۲؛ بلاذری، أنساب الاشراف، ج۲، ص۱۷۶؛ زنجانی، الجامع فی الرجال، ج۱، ص۷۶۴؛ أخبار الطوال، ص۱۵۳؛ أعیان الشیعه، ج۶، ص۴۵۲.
↑ فتوح البلدان، ص۳۸۷.
↑ منقری، وقعة صفین، ص۱۲؛ الجامع فی الرجال، ج۱، ص۷۶۴.
↑ بلاذری، جمل من أنساب الأشراف، ج۱۳، ص۸۶ - ۸۷.
↑ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص 537-538.

[1] ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۲۶۳؛ یعقوبی، البلدان، ص۵۷.

[2] منقری، وقعة صفین، ص۱۲؛ بلاذری، أنساب الاشراف، ج۲، ص۱۷۶؛ زنجانی، الجامع فی الرجال، ج۱، ص۷۶۴؛ أخبار الطوال، ص۱۵۳؛ أعیان الشیعه، ج۶، ص۴۵۲.

[3] فتوح البلدان، ص۳۸۷.

[4] منقری، وقعة صفین، ص۱۲؛ الجامع فی الرجال، ج۱، ص۷۶۴.

[5] بلاذری، جمل من أنساب الأشراف، ج۱۳، ص۸۶ - ۸۷.

[6] ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص 537-538.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]