کتابت قرآن
مقدمه
«کاتب» به معنای نویسنده است و به کسی گویند که کارش نگارش است، ادیب باشد یا کارمند و به فارسی دبیر نامیده می‌شود.
در قرآن واژه کاتب آمده است: ﴿وَلْيَكْتُبْ بَيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ﴾[۱].
جمع کاتب «کُتّاب» است که به معنای جایگاه آموزش نیز آمده و بر کتائب جمع بسته می‌شود[۲]. در صدر اسلام، نویسندگان آیات قرآن «کاتب وحی» نامیده می‌شدند. در آن هنگام افراد باسواد، اندک بودند و تنها عده‌ای خاص از عهده نگارش آیات قرآن و دستورات و نامه‌های حضرت رسول الله(ص) بر می‌آمدند.[۳]
منظور از اصطلاح «کتابت قرآن» یا «کتابت وحی»، نگارش آیات قرآن کریم بر نوشت افزارهای مختلف عصر نزول مانند سنگ، استخوان، لیف خرما، پوست و... است که عاملان و مباشران آن، گروهی از برجستگان اصحاب رسول خدا (ص) و تحت نظارت و اشراف آن حضرت بودند.
به طور کلی یکی از امتیازات قرآن کریم بر دیگر کتابهای آسمانی آن است که با وجود اینکه عربها چندان با نگارش آشنا نبودند و با توجه به حافظه قوی خود تمایلی به این کار نداشتند، قرآن کریم به سفارش رسول گرامی (ص) همزمان با نزول، نگارش یافت و این روند تا پایان دوران رسالت ادامه یافت؛ به گونهای که با پایان یافتن دوره نزول، تمام آیات قرآن مکتوب شده بود[۴].[۵]
منابع
پانویس
- ↑ «و باید نویسنده‌ای میان شما دادگرانه بنویسد» سوره بقره، آیه ۲۸۲.
- ↑ أقرب الموارد، ج۲، ص۱۰۶۴.
- ↑ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج3، ص 45.
- ↑ محمد بن بهادر زرکشی؛ البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه)؛ ج۱، ص۲۳۸؛ محمود رامیار؛ تاریخ قرآن؛ ص۲۵۷-۲۶۱؛ محمد عبدالعظیم زرقانی؛ مناهل العرفان فی علوم القرآن؛ ج۱، ص۲۴۶-۲۴۸؛ عبدالصبور شاهین؛ تاریخ القرآن؛ ص۳۷.
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص۸۴۶.