پیشنیه سوال از طول عمر امام مهدی چیست؟ (پرسش)

پیشنیه سوال از طول عمر امام مهدی چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل اصلی	مهدویت

پیشنیه سؤال از طول عمر امام مهدی S چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

عبدالمجید زهادت

حجت الاسلام و المسلمین عبدالمجید زهادت، در کتاب «معارف و عقاید ۵ ج۲» در این‌باره گفته است:

«این شبهه یا سؤال از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین شبهاتی است که در کتب مختلف اهل سنت مطرح شده است؛ و این مسئله را دلیل بر نفی وجود امام مهدی S و بطلان عقیده شیعه دانسته‌اند.

با بررسی کتب دانشمندان شیعه استفاده می‌شود تا حدود سال ۳۷۰ ه‍.ق در رابطه با طول عمر امام مهدی S مطلبی ذکر نشده است. به نظر می‌آید تا این زمان عمر امام عصر S، عمری متعارف بوده و از ناحیه طول عمر آن حضرت، هنوز پرسشی در اذهان آحاد جامعه اسلامی وجود نداشته است.

براساس اسناد و مدارک وجود، نخستین دانشمندی که به طرح مسئله طول عمر امام زمان S پرداخت، مرحوم شیخ صدوق (م ۳۸۱ هـ.ق) است. ایشان در کتاب "کمال الدین و تمام النعمه" مسئله طول عمر را مطرح کرده و به پرسش‌های مخالفان پاسخ گفته است. وی، فصلی را به زندگی (معمرین) اختصاص داده و ده‌ها نفر از معمرینی را که عُمری بیش از صد و بیست سال تا حدود سه هزار سال عمر داشته‌اند، نام می‌برد. سپس در پایان این فصل از کتاب خود اشاره می‌کند خبرهایی که در مورد افراد دارای عمر طولانی ذکر کردم، اختصاص به شیعه ندارد، بلکه مخالفان ما نیز این خبرها را از طرق مختلف نقل کرده‌اند و بر آن صحه گذارده‌اند.

ایشان در استدلالی برای طول عمر از نبی اکرم a روایتی نقل می‌کند که ایشان فرمود: آن چه در میان امت‌های پیشین روی داده، همانند آن، در میان امت نیز وجود خواهد داشت. سپس می‌گوید: حال که عمر طولانی در میان پیشینیان به حقیقت پیوسته، چرا برخی قائم آل محمد a را به خاطر عُمر طولانی‌اش انکار می‌کنند، بخصوص که در مورد ایشان، خبرهای فراوانی از نبی اکرم a و امامان معصوم (ع) به ما رسیده است.

پس از ایشان علمای بزرگوار دیگری مانند شیخ مفید در الفصول العشره (فصل ششم، ص ۹۰)، شیخ طوسی در کتاب الغیبه (ص ۴۱۹)، امین الاسلام طبرسی در إعلام الوری بأعلام الهدی (ص ۴۷۲)، خواجه نصیر الدین طوسی در تلخیص المحصل المعروف بنقد المحصل (رسائل الخواجة نصیر الدین الطوسی، رسالة الامامة، ص ۴۳۳)، ابن میثم بحرانی در قواعد المرام فی علم الکلام (ص ۱۹۱)، علامه حلی در مناهج الیقین فی أصول الدین (ص ۴۸۲)، و از متأخرین لطف‌الله صافی گلپایگانی در منتخب الأثر فی الإمام الثانی عشر (ج ۲، ص ۲۷۲)، محمد رضا حکیمی در خورشید مغرب (ص ۱۹۲) و ابراهیم امینی در دادگستر جهان (ص ۱۷۵) از جمله دانشمندانی هستند که به صورت ویژه به این بحث پرداختند.

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آقای دکتر شفیعی سروستانی؛

ابراهیم شفیعی سروستانی آقای دکتر ابراهیم شفیعی سروستانی، در کتاب «پرسش از موعود» در این‌باره گفته است: «عالمان و محدثان بزرگوار شیعه، با توجه به پرسش‌ها و شبهه‌هایی که در مورد عمر طولانی امام عصر S مطرح می‌شد، از دیرباز، به موضوع یاد شده توجه کرده و باب یا ابوابی از کتاب‌های خود را به آن اختصاص داده‌اند. شیخ صدوق که در سال‌های آغازین غیبت کبری می‌زیست، در ابواب مختلفی از کتاب کمال الدین و تمام النعمه به این موضوع پرداخته و در ضمن شش روایت و چندین حکایت تاریخی، از برخی دراز عمران (معمرین) تاریخ یاد کرده است. شیخ مفید در فصل ششم از کتاب الفصول العشره فی الغیبه، شبهه طول عمر حضرت صاحب الامر S را مطرح کرده و از راه‌های مختلف به آن پاسخ داده است. شیخ طوسی نیز یک بار در اوایل کتاب الغیبة و در قالب پرسش و پاسخ و یک بار در اواخر این کتاب و با ذکر چند روایت به این موضوع اشاره کرده است. علامه مجلسی بخش قابل توجهی از ابواب مربوط به تاریخ امام دوازدهم را به بیان اخبار معمرین تاریخ اختصاص داده است. در سال‌های اخیر هم کتاب‌های متعددی در این زمینه تألیف و منتشر شده است».