غزوه ودان
این مدخل زیرشاخهٔ بحث غزوه‌های پیامبر است. غزوه ودان از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: غزوه ودان در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردغزوه ودان یا اَبواء و یا غزوه بنی‌ضمره در محلی به نام "ودان" در مدینه و در نزدیکی منطقه "أبواء" رخ داد. این غزوه، اوّلین غزوه رسول خدا(ص) بود. ایشان برای به دست آوردن اموال کاروانی از قریش و جنگ با قبیله "بنی‌ضمرة بن بکر کنانی" مدینه را به قصد أبواء ترک کردند که به نوشته شدن قرارداد صلحی میان پیامبر و آن قبیله تمام شد.
مقدمه
رسول گرامی اسلام (ص) ده سال در مدینه اقامت داشت و غزوات[۱] و سریه‌های متعددی را با مشرکان و غیر مشرکان به منظور مطیع ساختن و یا جلوگیری از توطئه آنها انجام می‌داد؛ به گونه‌ای که طبری به نقل از ابن‌اسحاق می‌گوید: "غزوات پیامبر (ص) به عدد ۲۶ می‌رسد و اولین غزوه‌ای که پیامبر (ص) در طول این سال‌ها انجام دادند، غزوه ودان بود" که به آن اَبواء یا غزوه بنی‌ضمره نیز گفته می‌شود[۲].
علت نام‌گذاری
این غزوه در محلی به نام "ودان" در مدینه و در نزدیکی منطقه "أبواء" رخ داد. ودان بین جحفه و أبواء قرار دارد. از آنجا که بین ودان و أبواء شش میل فاصله است[۳] و در نزدیکی هم قرار دارند، در منابع به هر دو نام آمده است[۴].[۵]
اصل ماجرا
این غزوه، اوّلین غزوه رسول خدا (ص)[۶] در صفر دوازدهمین ماه هجرت به وقوع پیوست[۷]. ایشان برای به دست آوردن اموال کاروانی از قریش و جنگ با قبیله "بنی‌ضمرة بن بکر کنانی" مدینه را به قصد أبواء ترک کردند[۸]. در این غزوه، کسی از انصار حضور نداشت[۹]. پیامبر (ص) قبل از خروج از مدینه، سعد بن عباده را برای رسیدگی به امور در مدینه به جای خود منصوب فرمود[۱۰]. رسول خدا (ص) همراه دویست تن از یاران خویش[۱۱] با پرچمداری حمزه عموی پیامبر (ص)[۱۲] به سوی ودان حرکت کرد. در آنجا بنی‌ضمره برای صُلح به حضور پیامبر (ص) آمد[۱۳]، مخشی بن عمرو ضمری بود که در آن زمان، ریاست قبیله مذکور را به عهده داشت[۱۴] و قرارداد صلح را امضا کرد[۱۵].
مفاد صلح‌نامه
در این قرارداد صلح مقرر شد:
سپس میان خود عهدنامه‌ای نوشتند و با پیامبر (ص) به مدینه بازگشتند[۱۷]. مدت غیبت رسول اکرم (ص) در مدینه، پانزده شب بود[۱۸].[۱۹]
منابع
پانویس
- ↑ مجموعه جنگ‌هایی که پیامبر علیه خود شخصاً در آنها حضور داشتند.
- ↑ تاج‌الدین، علی محمد، غزوه ودان، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲، ص۱۹۹.
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۳۶۵؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۸۷.
- ↑ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۸۷؛ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۴۲۴.
- ↑ تاج‌الدین، علی محمد، غزوه ودان، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲، ص۱۹۹.
- ↑ عبدالرحمن سهیلی، الروض الأنف فی شرح السیرة النبویه، ج۵، ص۵۱؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۵۹۱.
- ↑ احمدین یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۸۷؛ ابوبکر بیهقی، دلائل النبوة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۳، ص۰۹
- ↑ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۵۹۱؛ ابن سید الناس عیون الأثر، ج۱، ص۲۵۹؛ عبدالرحمن سهیلی، الروض الأنف فی شرح السیرة النبویه، ج۵، ص۵۱
- ↑ محمد بن یوسف صالحی، سبل الهدی والرشاد فی سیرة خیر العباد، ج۴، ص۱۴.
- ↑ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۸۷؛ ابن سیدالناس، عیون الاثر، ج۱، ص۲۵۸؛ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۴۲۴.
- ↑ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۴۲۴.
- ↑ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۴۲۴.
- ↑ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۸۷.
- ↑ عبدالرحمن سهیلی، الروض الأنف فی شرح السیرة النبویه، ج۵، ص۵۱؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۵۱۹؛ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۳، ص۸۹.
- ↑ تاج‌الدین، علی محمد، غزوه ودان، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲، ص۱۹۲-۲۰۰.
- ↑ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۸۷؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۱، ص۱۲.
- ↑ محمد بن یوسف صالحی، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج۴، ص۱۴؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۱، ص۱۲.
- ↑ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۲۸۷؛ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۳، ص۸۹؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۱، ص۱۲.
- ↑ تاج‌الدین، علی محمد، غزوه ودان، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲، ص۲۰۰.