بحث:رهبری در معارف دعا و زیارات

رهبران الهی جامعه

انبیا (ع) و سایر رهبران الهی، قائد مردم هستند، نه سائق آنها؛ زیرا خودشان از جلو می‌روند و به مردم می‌گویند: شما نیز پشت سر ما بیایید، نه این که خودشان بایستند و بگویند راه این است شما بروید و مواظب باشید منحرف نشوید، ما بعداً می‌آییم.

خدای سبحان به پیامبر اکرم (ص) فرمود: ﴿قُلْ تَعَالَوْا أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ﴾. ﴿تَعَالَوْا﴾ جمع تعال است، تعال بدین معناست که انسان را به مکان مرتفع دعوت کنند، سپس بر هر دعوتی به هر مکانی - مرتفع باشد یا هم سطح - اطلاق شده است. هر چند راغب از برخی اهل لغت نقل کرده است که گفته‌اند: اصل «تعال» از علو است و فقط در جایی استعمال می‌شود که دعوت به مکان برتر و بالاتر باشد و به عبارت دیگر: وقتی به کار می‌رود که دعوت کننده در مکان یا مکانت برتر و بالاتری از دعوت شونده قرار داشته باشد.

لکن امروزه عرب‌ها آن را برای دعوت هم سطح نیز به کار می‌برند. در هر صورت استعمال واژه «دعوت» در جایی صحیح است که دعوت کننده حرکتی مادی یا معنوی کرده باشد و دیگران را به سوی خودش فرا بخواند اما کسی که حرکت نکرده و فقط فرمان می‌دهد که به سمت جلو یا بالا بروید، نمی‌گویند دعوت کرده است.

با این تحلیل، در تبیین معنای آیه سوره انعام می‌توان گفت: بعد از آنکه رسول خدا (ص) مسیر تکاملی را طی کرد و از مردم جلو افتاد، خدای سبحان به او فرمود: به مردم بگو به سوی من بیایید تا آنچه را که رهزن تکامل شماست و پروردگار شما آنها را تحریم کرده برای شما تلاوت کنم.... پیام ضمنی آیه این است که پیغمبر الهی قبل از آنکه مردم را به احکام خاص دعوت کند خودش به آنها عمل می‌کند و از دیگران جلو می‌افتد، نه این که بگوید: شما این گونه عمل کنید و بروید من بعداً عمل می‌کنم و به شما ملحق می‌شوم.