ایوب بن اعین

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

آشنایی اجمالی

ایوب بن اعین، در دو سند روایت تفسیر کنز الدقائق و به گزارش از الکافی ذکر شده است؛ نمونه:

«عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِي اَلْحَسَنِ عَلِيِّ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَيُّوبَ بْنِ أَعْيَنَ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السَّلاَمُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ: يُؤْتَى يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ بِرَجُلٍ فَيُقَالُ لَهُ اِحْتَجَّ فَيَقُولُ يَا رَبِّ خَلَقْتَنِي وَ هَدَيْتَنِي فَأَوْسَعْتَ عَلَيَّ فَلَمْ أَزَلْ أُوَسِّعُ عَلَى خَلْقِكَ وَ أُيَسِّرُ عَلَيْهِمْ لِكَيْ تَنْشُرَ هَذَا اَلْيَوْمَ رَحْمَتَكَ وَ تُيَسِّرَهُ فَيَقُولُ اَلرَّبُّ جَلَّ ثَنَاؤُهُ وَ تَعَالَى ذِكْرُهُ صَدَقَ عَبْدِي أَدْخِلُوهُ اَلْجَنَّةَ».

شرح حال راوی

نام کامل راوی در کتاب‌های رجالی، "أيوب بن أعين الكوفي مولى بني طريف ويقال: بني‌رياح" ثبت شده است.

وی از خاندان آل اعین است که از بزرگترین خاندان‌های شیعه در کوفه است و امام صادق و امام کاظم(ع) را ادراک کرده و از راویان تفسیر ابو حمزه ثمالی نیز شمرده شده است.

عدم یاد کرد او در رجال النجاشی و الفهرست شیخ طوسی شاید بدان جهت باشد که وی اثر علمی نداشته است و موضوع این دو کتاب، راویان صاحب اثر است.

طبقه راوی

از تاریخ ولادت و وفات ایوب بن اعین گزارشی در دست نیست؛ لکن برقی او را از اصحاب امام کاظمS برشمرده و شیخ طوسی از وی در اصحاب امام صادق و امام کاظم نام برده است؛ ولی در اسناد روایات، روایت او از امام کاظمS را نیافتیم.

آیت‌الله بروجردی، ایوب بن اعین را در طبقه پنجم راویان قرار داده است.

استادان و شاگردان راوی

در اسناد روایات، ایوب بن اعین از ابو حمزه ثمالی و ولید بن صبیح روایت کرده که از اساتید حدیثی وی شمرده می‌شوند و کسانی نظیر ابو الحسن علی بن یحیی، الحکم بن مسکین و الوشاء از وی روایت کرده‌اند که از شاگردان حدیثی وی به شمار می‌روند.

مذهب راوی

ایوب بن اعین را به چند دلیل باید از راویان امامی به شمار آورد:

1. وی از خاندان اعین است که معروف و مشهور در تشیع بودند.
2. مضامین روایاتش هماهنگ با اعتقادات شیعه است.
3. تعبیر جعلت فداک را درباره امام صادقS به کار برده است.

علامه مامقانی چون نام وی در رجال الطوسی آمده، او را امامی معرفی کرده و نوشته است: "ظاهره كونه إمامياً"؛ ولی این تعلیل پذیرفته نیست؛ زیرا موضوع رجال الطوسی اعم از راویان امامی و غیر امامی است.

جایگاه حدیثی راوی

در کتاب‌های رجالی قُدمای شیعه از ایوب بن اعین نام برده نشده است، از این رو بعضی او را از راویان امامی مُهمل و برخی امامی مجهول دانسته‌اند.

مجلسی اول بعد از نقل طریق شیخ صدوق در مشیخه فقیه نوشته است: "ذکره الشيخ في أصحاب الصادق و الكاظم(ع) من غير مدح ولا ذم ويظهر من المصنف أن كتابه معتمد".

نمازی شاهرودی نوشته است: "عده الصدوق في مشيخة يه من صواحب الأصول التي اعتمد عليها، وحكم بصحتها واستخرج أحاديث كتابه منها".

به هر روی، وی را باید از راویان امامی مهمل شمرد و قدمای اصحاب به روایات راویان مهمل عمل، و آنها را به راویان ممدوح ملحق می‌کردند.

منابع

1. جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری ج۴