اوصاف شیعه
اوصاف شیعه خصوصیات و صفات شیعیان و پیروان راستین اهل بیت و ویژگی‌های فکری و عملی و موضعی و فضایل آنان در سخنان معصومین مطرح است.
مقدمه
در روایات بسیاری با این عناوین که شیعه کیست؟ چه کسانی شیعۀ ما نیستند؟ شیعیان واقعی و راستین ما و... ذکر برخی خصوصیات آمده است. در اینگونه روایات، توصیه‌هایی به شیعه نیز دیده می‌شود، از قبیل اینکه: به شیعه بودن خود مغرور نشوند، اهل عمل باشند، برای اهل بیت مایۀ آبرو و زینت باشند، با مخالفان فکری خود رفتار اسلامی و تعامل شایسته داشته باشند و به مسؤولیت شیعه بودن آگاه و عامل باشند. پیامبر خدا(ص) فرمود: «یا علیّ! شیعتک الّذین یخافون اللّه فی السّر و العلانیة»[۱] امام صادق(ع) فرمود: «شیعتنا أهل الهدی و أهل التّقوی و أهل الخیر و أهل الإیمان و أهل الفتح و الظّفر»[۲]. امام باقر(ع) نیز در زمینۀ اخلاق فردی و اجتماعی و مسؤولیت‌شناسی، شیعه را اینگونه معرفی کرده است: «فو اللّه ما شیعتنا إلاّ من اتّقی اللّه و أطاعه و ما کانوا یعرفون إلاّ بالتّواضع و التّخشّع و الأمانة و کثرة ذکر اللّه و الصّوم و الصّلاة و البرّ بالوالدین و التّعاهد للجیران من الفقراء و أهل المسکنة و الغارمین و الأیتام و صدق الحدیث و تلاوة القرآن و کفّ الألسن عن النّاس إلاّ من خیر و کانوا امناء عشایرهم فی الأشیاء...»[۳].
از جمله صفات دیگر شیعه که در روایات بسیاری نقل شده، اینهاست: ورع و تلاش، زیرکی و هوشمندی، دانش‌طلبی، تواضع، رازداری و کتمان، وفاداری به عهد، پارسایی، عبادت، راستگویی، پنجاه و یک رکعت نماز در شبانه‌روز، نماز شب خواندن، دوری از حرام، اهل عمل بودن، حفظ شکم و شهوت از حرام، نماز اول وقت خواندن، مواسات و ایثار با برادران دینی، اقتدا به اعمال امامان، بذل و بخشش در راه ولایت، به دیدار هم رفتن، خوشحال شدن و غمگین بودن با سرور و حزن اهل بیت، سخن گفتن به حق، رفتار مداراتی، گذشت، میانه‌روی در زندگی، پرهیز از درخواست مالی، پرهیز از جدال بی‌جا، مصاحبت نیکو با همنشینان، عیادت بیماران، تشییع جنازه‌ها، شیران روز و زاهدان شب و اینکه رفتارشان گواه صدق گفتارشان باشد «إنّما شیعة علیّ من صدّق قوله فعله»[۴] و بسیاری صفات دیگر که در این مختصر نمی‌گنجد. در واقع، شیعه را با افکار درست و اعمال نیک و تبعیّت و پیروی از امامان حق و آراستگی به صفات نیک و پرهیز از حرام و گناه می‌توان شناخت، همان‌گونه که لفظ شیعه هم (پیرو، تابع) گویای همین حقیقت است[۵].[۶]
منابع
پانویس
- ↑ «شیعیان تو یا علی، آنانند که در نهان و آشکار از خداوند می‌ترسند». بحار الأنوار، ج ۶۵ ص۴۱.
- ↑ «پیروان ما اهل هدایت، اهل تقوا، اهل خیر، اهل ایمان و اهل پیروزی و ظفرند». کافی، ج ۲ ص۲۳۳.
- ↑ «به خدا سوگند شیعیان ما جز آنان که خداترس و مطیع او باشند نیستند. ای جابر، آنان شناخته نمی‌شدند جز با تواضع، خشوع، امانت‌داری، زیاد یاد خدا کردن، روزه، نماز، نیکی به پدر و مادر، رسیدگی به همسایگان از فقیران و بینوایان و رسیدگی به بدهکاران و یتیمان، راستگویی، تلاوت قرآن، جز خوبی دیگران را نگفتن، و آنان در همۀ امور امین‌های قبیلۀ خود بودند». کافی، ج ۲ ص۷۴.
- ↑ میزان الحکمه، حدیث ۹۹۴۸.
- ↑ احادیث شیعه‌شناسی را از جمله در این منابع مطالعه کنید: «بحار الأنوار»، ج ۶۵ ص۱ تا ۱۵۰، «میزان الحکمه»، واژۀ شیعه، «اصول کافی»، ج ۲ باب خصال مؤمن ص۴۷ و باب مؤمن و علامات و صفات او، ص۲۲۶، «چهل حدیث شیعه»، «شناخت شیعه»، عبد اللّه صالحی، «فصلنامۀ شیعه‌شناسی» شمارۀ ۱.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۰۶.