بغی در لغت

این مدخل زیرشاخهٔ بحث بغی است. بغی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: بغی در لغت - بغی در قرآن - بغی در فقه اسلامی - بغی در فقه سیاسی - بغی در تاریخ اسلامی - بغی در جامعه‌شناسی اسلامی - بغی در معارف و سیره علوی - بغی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

«بغی» در لغت به معنای طلب کردن‌، فسق، فساد و روابط نامشروع، حسد، تسلط پیدا کردن بر کسی و ظلم کردن، خروج بر کسی با هدف ظلم و فساد و نافرمانی و عصیان آمده است‌. در مجموع، این واژه در اکثر موارد استعمال آن، دارای معنایی مذموم است.

بغی دو گونه است:

1. اول، بغی پسندیده یعنی در گذشتن از عدل به احسان و از امور واجب به انجام نوافل و مستحبات.
2. دوم، بغی و تجاوز ناپسند و ناروا یعنی از حق به باطل و به شک و شبهه رفتن، چنانکه پیامبر (ص) فرماید: «الْحَقُّ بَيِّنٌ وَ الْبَاطِلُ بَيِّنٌ وَ بَيْنَ ذَلِكَ أُمُورٌ مُشْتَبِهَاتٌ وَ مَنْ رَتَعَ حَوْلَ الْحِمَى أَوْشَكَ أَنْ يَقَعَ فِيهِ»؛ حق و باطل آشکار است و در میان این دو اموری از مشتبهات و تردید برانگیز هست، کسی که در کنار قرقگاه دور بزند و آنجا را با سرعت بپیماید افتادنش در آنجا قطعی و نزدیک است.

و چون بغی بر دو گونه پسندیده و ناپسند تقسیم می‏‌شود بنابراین: درباره معنی بغی محمود و پسندیده و بغی تجاوز ناپسند، خدای تعالی می‌فرماید: ﴿إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَظْلِمُونَ النَّاسَ وَيَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ﴾ که عقوبت ستم را به تجاوز و باغی بغیر حق مخصوص کرده است.

واژه «بغی» در بیشتر مواقع مذموم و ناپسند است، در آیه ﴿غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ﴾ یعنی خواستار چیزی که شایسته خواستن نیست، و تجاوز از چیزی که در حقّتان نباشد.

پرسش مستقیم

• بغی در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش)

منابع

1. ورعی، سید جواد، ورعی، سید امین، مستند قرآنی بغی در اصطلاح فقهی