دانشمندان تفسیر قرآن

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید، نسخهٔ فعلی این صفحه است که توسط Jaafari (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۳۰ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۴۹ ویرایش شده است. آدرس فعلی این صفحه، پیوند دائمی این نسخه را نشان می‌دهد.

(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

مقدمه

علم تفسیر از اولین اشتغالات مسلمانان بوده است، و از زمان نزول قرآن یعنی عصر رسول الله (ص) شروع شده است؛ لکن تفسیر به عنوان یک علم مدون و منسجم از زمان امیرالمؤمنین حضرت علی (ع) شروع گردید. و بزرگان این علم سلسله اسانید خود را به آن حضرت می‌رسانند. این علم دارای متخصصان و محققانی بوده است که در هر عصری به عنوان یک طبقه (افرادی که تقریباً همزمان بوده یا دارای یک شیوه مشترک در تفسیر بوده‌اند) از آنها یاد می‌شود. البته در این میان پیامبر اسلام و ائمه اطهار (ع) شأن دیگری داشته‌اند که قابل قیاس با دیگران نیست[۱].

ادوار تاریخی مفسران

  1. تفسیر عصر رسالت
  2. تفسیر عصر حضور امامان معصوم:
    1. تفسیر عصر صحابه
    2. تفسیر عصر تابعین
    3. تفسیر عصر پس از تابعین
  3. تفسیر عصر غیبت:
    1. تفسیر عصر غیبت صغری
    2. تفسیر عصر غیبت کبری
    3. تفسیر عصر جدید

طبقات مفسران

با گسترش علم تفسیر و پدید آمدن اختلاف در شیوه‌های تفسیری، شناخت «طبقات مفسران» ضرورت یافت. از این روی در کنار علم تفسیر، دانش یا گرایشی در تفسیر بوجود آمد که طبقه‌بندی مفسران و جهت گیری‌های خاص هر یک از آنان درباره تفسیر قرآن و رابطه تاریخی هر طبقه با طبقات گذشته و شرح حال مفسران بزرگ درآن بررسی می‌شود.

تألیفات فراوانی درباره طبقات مفسران وجود دارد. جلال الدین سیوطی نخستین کسی است که به این کار همت گماشت و توانست نام ۱۳۶ نفر از مفسران بزرگ را فهرست کند. شاید بتوان مهم‌ترین تألیف را در این‌باره کتاب طبقات المفسرین شمس‌الدین محمد بن علی بن احمد داودی دانست. وی در این اثر حدود ۷۰۴ نفر از مفسران را نام برده است.

طبقه‌بندی مفسران بر اساس شیوه‌های تفسیری آنان به‌ویژه تفسیر مأثور، اندکی اختلاف نظر پدید آورده است؛ از این رو، در بررسی طبقات مفسران به دو مقوله «طبقات مفسران اهل سنت» و «طبقات مفسران شیعه» برمی‌خوریم[۲].[۳]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص۳۳۴۴.
  2. عمید زنجانی، عباسعلی، مبانی و روشهای تفسیر قرآن، صفحه ۵۵؛ طباطبایی، محمد حسین، قرآن دراسلام، صفحه ۷۲؛ سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۴، صفحه ۲۳۳؛ زرقانی، محمد عبدالعظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، جلد۲، صفحه (۱۷-۲۲)؛ صالح، صبحی، مباحث فی علوم القرآن، صفحه (۲۸۹-۲۹۸)؛ جلالیان، حبیب الله، تاریخ تفسیر قرآن کریم، صفحه ۱۹۸.
  3. فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص۳۳۴۴.