محمد بن مسلم زهری

آشنایی اجمالی

زهری فردی فقیه^[۷]، مورخ^[۸] و از راویان و حافظان حدیث بوده^[۹] و آنچه می‌‌شنید، ثبت می‌‌نمود^[۱۰]. نسائی او را از راویان برتر دانسته است. او فردی موثق و دارای احادیث بسیار بود. روایت‌گرانی همچون سفیان بن عیینة، صالح بن کیسان، ایوب سختیانی و خالد بن یزید مصری از او روایت کرده‌اند^[۱۱]. او به دربار سلاطین اموی مانند «عبدالملک»، «ولید»، «سلیمان» و عمر بن عبدالعزیز رفت و آمد داشت و از جانب یزید بن عبدالملک به منصب قضاوت منصوب گردید. او در زمان هشام بن عبدالملک تعلیم فرزندان وی را به عهده داشت. برخی او را فردی نظامی و در رتبه فرماندهان دانسته‌اند^[۱۲]. او فردی سخاوتمند بود^[۱۳].

مامقانی حال او را معلوم ندانسته و رأی و عقیده او را مستقیم نمی‌داند و به اخبار او اعتماد نمی‌کند^[۱۴]. شیخ طوسی نیز درباره او اصطلاح «عدوّ» را به کار برده است^[۱۵] و در مقابل، تستری او را از موالی امام سجاد (ع) دانسته و کلام شیخ طوسی را قبول ندارد^[۱۶]. کتاب «مغازی رسول الله (ص)» اثر اوست^[۱۷]. وی در سال ۱۲۴هـ^[۱۸] در شغب، ناحیه‌ای در مرز حجاز و فلسطین درگذشت^[۱۹]. زمان فوت او را مختلف آورده اند^[۲۰].^[۲۱]

↑ رجال الطوسی، ص۳۰۰.
↑ وفیات الاعیان، ج ۴، ص۱۷۷ ـ ۱۷۸.
↑ رجال ابن داود، ص۳۳۶.
↑ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج ۹، ص۴۵۰؛ معجم المؤلفین، ج ۱۲، ص۲۱ تهذیب الکمال، ج ۲۶، ص۴۴۰.
↑ رجال الطوسی، ص۱۱۹ و۲۹۹.
↑ تهذیب الکمال، ج ۲۶، ص۴۲۶.
↑ وفیات الاعیان، ج ۴، ص۱۷۷.
↑ معجم المؤلفین، ج ۱۲، ۲۱.
↑ تقریب التهذیب، ج ۲، ص۲۰۷.
↑ غایة النهایه، ج ۲، ص۲۶۲.
↑ تهذیب الکمال، ج ۲۶، ص۴۲۷، ۴۲۸، ۴۳۱ و ۴۳۵.
↑ سیر اعلام النبلاء، ج ۵، ص۳۳۱ و۳۴۱.
↑ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۹، ص۴۴۹.
↑ تنقیح المقال، ج ۳، ص۱۸۷.
↑ رجال الطوسی، ص۱۱۹.
↑ قاموس الرجال، ج ۸، ص۳۷۷ و ۳۸۶.
↑ کشف الظنون، ج۲، ص۱۷۴۷.
↑ رجال الطوسی، ص۲۹۹.
↑ معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۲۱.
↑ وفیات الاعیان، ج ۴، ص۱۷۸.
↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص۷۰۲.