امام مهدی کیست؟ (پرسش)
| امام مهدی کیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل اصلی | مهدویت |
امام مهدی کیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- آقای ابوالفضل هدایتی فخرداود در کتاب «مهدویت در منظر امام خمینی»؛ در این‌باره گفته است:
- ««و صل اللهم علی مبدأ الظهور و غایته،... سیما خاتم الولایة المحمدیة و مقبض فیوضات الأحمدیة»[۱].
- از دیدگاه امام خمینی، مهدی موعود خاتم ولایت پیامبری است که خاتم پیامبران ابراهیمی است. چنان‌که درباره مقام حضرت رسول (ص) می‌دانیم، آن حضرت افزون بر مقام پیامبری و نذیر و بشیر بودن، صاحب مقام امامت و ولایت الهی است. در مورد حضرت ابراهیم خلیل (ع)، قرآن کریم به مقام امامت او و همچنین امامت نسل او در صورت آراستگی جان و کردار به عدالت، اشاره دارد. بدین‌سان بعثت و امامت ابراهیم تردیدناپذیر است، همان‌طور که نمی‌توان در امامت فرزندان صالح یا خلفای عادل او شک ورزید. بر این اساس، عترت پیامبر اسلام و امامان شیعه، خلفای شایسته رسول بوده و امامت آن حضرت را داشته‌اند و این امامت از نسلی به نسل دیگر تا مهدی موعود، انتقال یافته است که آخرین ولی خدا و پیامبر است.
- حضرت مهدی (ع) ابعاد مختلفه دارد که آنچه که برای بشر واقع شده است، بعض ابعاد اوست؛... معنویاتی در قرآن است که برای هیچ‌کس جز پیغمبر اکرم و کسانی که شاگرد او هستند و از او استفاده کرده‌اند، کشف نشده است... همان‌طوری که رسول اکرم به حسب واقع، حاکم بر جمیع موجودات است؛ حضرت مهدی همان‌طور حاکم بر جمیع موجودات است. آن خاتم رسل است و این خاتم ولایت. آن خاتم ولایت کلی بالأصاله است و این خاتم ولایت کلی به تبعیت است[۲].
- نکته‌های ارزنده‌ای در این گفتار طرح شده است که هرکدام می‌تواند در شناخت درست امام مهدی (ع) و آگاهی از چند و چون حرکت نجات‌بخش آن حضرت تأثیرگذار باشد. بی‌گمان تا منتظران موعود، به ژرفای ولایت مهدوی پی نبرند و با رازهای پنهان وجود امام غایب آشنا نگردند نمی‌توانند مفهوم شفاف و تعیین‌کننده‌ای از ظهور و انتظار او به دست آورند. چنان‌که امام خمینی یادآور شده، به رغم گذشت سده‌ها از میلاد و غیبت حضرت مهدی (ع) هنوز ابعاد ناشناخته‌ای از شخصیت و امامت او ناگفته مانده است. زیرا پاره‌ای از امور مربوط به امامت، فراتر از حوزه فهم و درک مخاطبان بوده و پاره‌ای دیگر هنوز کشف نشده است.
- همان‌گونه که ایشان گفته است، در ادعیه امامان شیعه، معارف والایی وجود دارد که بیان آن در توان هرکس نیست، مگر حضرت صاحب در وقت ظهور به تعلیم آن‌ها پردازد.
- از نگاه امام خمینی نمی‌توان تفاوت و تمایزی میان ولایت رسول اکرم (ص) و ولایت حضرت مهدی (ع) بر هستی و موجودات آن قائل شد، جز این‌که ولایت کل را برای خاتم پیامبران بدانیم و ولایت خاتم اوصیا- مهدی موعود- را تابع آن به شمار آوریم. بر این اساس، اصالت ولایت به رسول تعلق دارد و ولایت حجت (ع) به مفهوم تبعیت از ولایت کلی پیامبر خواهد بود. با این همه در حاکمیت پیامبر یا حاکمیت مهدی بر عوالم هستی نمی‌توان تردید ورزید. یعنی امام زمان در دوران امامت و وصایت الهی خویش حاکم بر جهانیان است، همان‌سان که خاتم پیامبران در دوران بعثت، این حاکمیت را داشت.
- چنین دیدگاهی درباره مهدی موعود، آن حضرت را فراتر از یک رهبر دینی یا سیاسی نشان می‌دهد؛ زیرا مقام ولایی فراگیر او را می‌نمایاند که در فرهنگ و منظر انسان شناسانه موجود بشر نمی‌گنجد. در این‌جا است که تمایز انسان‌شناسی وحی از انسان‌شناسی بشر؛ به رغم تکامل اندیشه‌ها و دانش‌هایی که در غرب و شرق صورت گرفته است، هویدا می‌گردد. افزون بر آن، معنای رهبری و جایگاه رهبر نیز قابل تأمل خواهد بود. آیا می‌توان به یکسانی در مفاهیم رهبر و رهبری، در دو منظر و حیانی و بشری قائل بود؟ آنچه پس از هزاره‌ها برای بشر معلوم شده است، مفهوم و گستره‌ای از رهبری است که به نیازهای مادی و جسمانی نظر دارد و ضرورت‌های حیات فردی و جمعی را نشان می‌دهد. اما در معارف قرآنی و ولایی اهل بیت پیامبر- که گاه در گفتارها یا نیایش‌ها به اشارت آمده است- رهبری و رهبری بشر در معانی ارتقا یافته‌ای تعلیم داده می‌شود.
- ازاین‌رو امام خمینی به هنگام شناساندن امام مهدی (ع) سخنی حاکی از حیرت در برابر مقام ولایت آن حضرت دارد و واژه‌های مأنوس و کاربسته بشر درباره او را نمی‌پسندد و آن‌ها را فروتر از منزلت ولایی او نزد خداوند می‌شمارد. من نمی‌توانم اسم رهبر روی ایشان بگذارم؛ بزرگ‌تر از این است. نمی‌توانم بگویم که شخص اول است؛ برای این‌که دومی در کار نیست. ایشان را نمی‌توانیم ما با هیچ تعبیری تعبیر کنیم الا همین‌که مهدی موعود است[۳].
- کاربرد تعبیر "مهدی موعود" یا "مهدی، موعود امم" از حقیقت تردید ناپذیری حکایت دارد که در عین حال، حدیث آرزومندی بشر در دوران‌های ستم‌آلود را تجلی می‌بخشد»[۴].
پاسخ‌های دیگر
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:
| ۱. آیتالله خراسانی؛ |
|---|
|
پرسش‌های وابسته
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ صحیفه امام، ج ۱، ص ۱۴.
- ↑ صحیفه امام، ج ۲۰، ص ۲۴۹.
- ↑ صحیفه امام، ج ۱۲، ص ۴۸۲.
- ↑ هدایتی فخرداود، ابوالفضل، مهدویت در منظر امام خمینی، ص:۱۸-۲۰.
- ↑ معجم احادیث الامام المهدی، ج ۱، ص ۱۱۳، ح ۶۳؛ ص ۱۱۵، ح ۶؛ ج ۳، ص ۳۵۵، ح ۹۰۱؛ و ج ۴، ص ۲۲۳، ح ۱۲۶۵.
- ↑ همان ۱، ۱۷، ۱۸، ۵۲، ۷۲، ۸۰، ۱۱۵، ۱۲۳، ۱۶۴، ۱۶۷، ۲۰۵ و ...
- ↑ همان ۴، ۱۴۶، ح ۱۲۰۵.
- ↑ همان ۳، ۳۵۵، ح ۹۰۱؛ ۴، ۱۹۶، ح ۱۲۵۰.
- ↑ اصول کافی، ج ۱، ۵۸۷ باب مولد الصاحب (ع).
- ↑ اثباة الهداة، ج ۳، ۵۸۱، ح ۷۶۰؛ معجم احادیث الامام المهدی، ج ۳، ۳۵۶، ح ۹۰۳.
- ↑ اثباة الهداة، ج ۳، ۵۷۰، ح ۶۸۵؛ معجم احادیث الامام المهدی، ج ۴، ۲۲۱، ح ۱۲۶۲.
- ↑ معجم الاحادیث الامام المهدی، ج ۴، ۳۵۲ به بعد احادیث ۱۳۵۳- ۱۳۴۶.
- ↑ اکنون که سال ۱۴۳۰ هجری قمری است از عمر شریف آن بزرگوار ۱۱۵۵ می‌گذرد.
- ↑ بحارالانوار، ج ۱۳، ۱۷۳؛ معجم احادیث الامام المهدی، ج ۳، ۱۶۵، ح ۶۹۱؛ بحارالانوار، ج ۵۱، ۱۳۲، ح ۱ و ۵۲، ۲۷۹، ح ۳ و ۲۸۵، ح ۱۶ و ۲۸۷، ح ۲۳ و ۲۴.
- ↑ خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۳-۲۸.