تفاوت علائم ظهور و نشانه‌های قیامت چیست؟ (پرسش)
| تفاوت علائم ظهور و نشانه‌های قیامت چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت کبری |
| مدخل اصلی | آثار انتظار |
| مدخل وابسته | ؟ |
تفاوت علائم ظهور و نشانه‌های قیامت چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- حجت الاسلام و المسلمین علی رضا امامی میبدی، در کتاب «آموزه‌های مهدویت در آثار علامه طباطبائی» در این‌باره گفته است:
- «یکی از بحث‌های مهم در مباحث مهدویت بحث علائم ظهور میباشد. بحث مشابه دیگری که مربوط به آخرالزمان است و در رابطه با برپایی قیامت است، بحث (اشراط الساعه) یا نشانه‌های قیامت میباشد. واژه اشراط الساعة[۱] از آیه ﴿﴿فَهَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ السَّاعَةَ أَن تَأْتِيَهُم بَغْتَةً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا فَأَنَّى لَهُمْ إِذَا جَاءَتْهُمْ ذِكْرَاهُمْ﴾﴾[۲]، استفاده شده و در علوم قرآنی و تفسیری، اصطلاحی رایج فراگیر میباشد، و کاربرد زیادی نیز در روایات و اخبار پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) دارد.
- از آنجا که بر اساس آیات و روایات، زمان اتفاق علائم ظهور و قیامت در دوران آخرالزمان و پایان جهان میباشد، لذا بسیاری از مباحث و علامتهای مطرح شده در هر یک از این دو، دچار خلط و درهم آمیختگی شده است؛ و در نتیجه بعضی از علائم قیامت، علامت ظهور شمرده شده و یا برعکس علامتهای از ظهور به عنوان علامت قیامت مطرح شده است؛ در مواردی نیز علائم مشترک به یکی از آن دو نسبت داده شده است.
- علامه معتقد است که اصطلاح اشراط الساعه اعم از علائم ظهور و قیامت میباشد، و در عین حال دامنه گسترده‌ای از زمان را در بر می‌گیرد[۳]. دامنه مفهومی اصطلاح اشراط الساعه از دوران بعثت پیامبر اکرم (ص) آغاز میشود - بر اساس بعضی از روایات، یکی از نشانه‌های قیامت، بعثت پیامبر (ص) میباشد- و تا فرو ریختن نظام عالم و متلاشی شدن آسمان‌ها و زمین، استمرار می‌‌یابد[۴]. در میان این دامنه زمانی وسیع، بخشی نیز به عنوان دوران ظهور میباشد، که تنها به دوران خاص، یعنی دوره پایانی هستی و پیش از فرو ریختن نظام عالم، محدود میباشد.
- البته مرحوم علامه مسئله را عمیق‌تر از این میداند و دوران ظهور و قیامت را مراتبی از یک واقعیت میداند و در حقیقت این دو دوره را دارای نوعی وحدت و سنخیت میداند[۵]. ایشان در این زمینه می‌گوید: اگر بخواهی کتب حدیث را صفحه به صفحه ببینی، خواهی دید که روایات بسیار زیادی از ائمه اهل بیت (ع) در تفسیر بسیاری از آیات آمده، که یا فرموده‌‌اند: مربوط به قیامت است،... و یا فرموده‌‌اند: مربوط به ظهور مهدی (ع) است؛ و این نیز اگر به خاطر وحدت و سنخیتی که در این معانی وجود دارد[۶].
- لازم به ذکر است که مصادیق علایم ظهور و قیامت همواره یکسان نمی‌باشد، مصداق میان آن دو، نسبت عموم و خصوص مطلق وجود برقرار است؛ زیرا همه مصادیق نشانه‌های ظهور، مصادیق نشانه‌های قیامت نیز میباشد، ولی برخی از نشانه‌های قیامت از نشانه‌های ظهور نخواهد بود، چرا که بعد از ظهور واقع میشود؛ بر این اساس مصادیقی همچون فساد و انحرافات فراگیر و عمومی، خروج سفیانی، خروج دجال، فرود آمدن حضرت عیسی (ع) و غیره ناظر به رخدادهای آخرالزمان و دوران ظهور حضرت مهدی (ع) خواهد بود،[۷] در حالی که حوادثی همچون متلاشی شدن کوه ها، شکافتن آسمان و... مربوط به اشراط الساعه میباشد؛ چنانکه خود آخرالزمان و رخدادهای آن نیز به عنوان یکی از نشانه‌های قیامت میباشد؛ بنابراین یکی از حوادث مهمی که در آستانه قیامت رخ خواهد داد، ظهور حضرت مهدی (ع) و حوادث مرتبط با آن میباشد»[۸].
پرسش‌های وابسته
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ اشراط جمع شرط، به معنای علامت است؛ بنابراین اشراط الساعه به معنای نشانه‌هایی از نزدیک شدن قیامت است. این اصطلاح بر مجموعه حوادثی اطلاق میشود که پیش از واقعه عظیم قیامت، اتفاق خواهد افتاد. المیزان، جلد ۱۸، صفحه ۲۳۶.
- ↑ «آیا آنها جز این انتظاری دارند که قیامت ناگهان برپا شود؛ در حالی که هم اکنون نشانه‌های آن آمده است، اما هنگامی که بیاید تذکر و ایمان آنها سودی نخواهد داشت. محمد: ۱۷.».
- ↑ المیزان، جلد ۷، صفحه ۳۹۰؛ جلد ۱۳، صفحه ۳۷۷ و جلد ۱۵، صفحه ۳۹۶.
- ↑ همان، جلد ۱۸، صفحه ۲۳۷ و ۲۴۴.
- ↑ همان، جلد ۲، صفحه ۱۰۶.
- ↑ همان، جلد ۲، صفحه ۱۰۶. علامه این مطلب را درباره رجعت نیز مطرح می‌کند در حقیقت ظهور، رجعت و قیامت را سه مرتبه از یک حقیقت میداند. توضیح بیشتر این مطلب فصل سیزدهم و در بحث رجعت خواهد آمد.
- ↑ بحث‌های مربوط به این علامت‌ها در گفتار سوم از همین فصل خواهد آمد.
- ↑ امامی میبدی، علی رضا، آموزه‌های مهدویت در آثار علامه طباطبائی، ص ۱۷۹.