اذعان در فقه سیاسی
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل اذعان (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
- اذعان: همراهی و انقیاد[۱]، تسلیم شدن با خضوع[۲]. در حالت وصفی در معنای فرمانبردار[۳]، تسلیم پذیری[۴] و اطاعت‌پذیری.
- ﴿وَإِذَا دُعُوا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ إِذَا فَرِيقٌ مِنْهُمْ مُعْرِضُونَ وَإِنْ يَكُنْ لَهُمُ الْحَقُّ يَأْتُوا إِلَيْهِ مُذْعِنِينَ﴾[۵].
- این آیه شریفه حالت منافقان را در پذیرش حکم خدا و رسول(ص) بیان می‌کند که رویگردانی یا انقیاد آنان نسبت به حکم شرعی، دایرمدار نفع شخصی آنان است و به همین سبب منافقان مذمت و نکوهش می‌شوند؛ زیرا تا زمانی در مقابل حکم حق تسلیم و اطاعت پذیر هستند که به نفع آنان باشد و در غیر این صورت، از آن اعراض می‌کنند[۶].
- در جامعه قرآنی "اطاعت‌پذیری" و به عبارت دیگر "سلطه‌پذیری قانونی" بر اساس شریعت و مبتنی بر حقّ است، نه نفع شخصی. اعراض از حکم شرع و قانون الهی به دلیل تأمین نشدن منافع شخصی یا گروهی، امری نکوهیده و مذموم است[۷].
منابع
پانویس
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۳۵۵.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۲۹۴.
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۲، ص۱۰۰.
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۳۲۸.
- ↑ «و چون به سوی خداوند و پیامبرش فرا خوانده می‌شوند تا (پیامبر) میان آنان داوری کند ناگاه گروهی از آنان رو می‌گردانند و اگر حقّ با آنان باشد با پذیرندگی به سوی او می‌آیند» سوره نور، آیه ۴۸-۴۹.
- ↑ سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۱۵، ص۱۴۶.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۶۳-۶۴.