کیفر در معارف و سیره سجادی
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل کیفر (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
کیفر مجازات و عقوبتی است که مجرم یا گناهکار باید تحمل کند. قرآن کریم می‌فرماید خداوند همان‌طور که دارای مغفرت است، دارای مجازات دردناکی است: ﴿رَبَّكَ لَذُو مَغْفِرَةٍ وَذُو عِقَابٍ أَلِيمٍ﴾[۱]. سخنان امام سجاد(ع) را در صحیفه آن حضرت درباره کیفر می‌توان به شرح زیر گزارش کرد:
- عادلانه بودن کیفر الهی؛ امام(ع) به خدا می‌گوید: «عَفْوُكَ تَفَضُّلٌ، وَ عُقُوبَتُكَ عَدْلٌ»[۲]؛ «عفو تو به مقتضای فضل و احسان توست و عقوبتت بر آیین عدالت است. همچنین همه آفریدگان معترفند که هر که را عقوبت کنی بر او ستم نکرده‌ای»[۳].
- کیفر الهی به اندازه گناه؛ امام(ع) با استناد به سخن خدای متعال در قرآن می‌فرماید: «تو کسی هستی که در معامله با بندگان خود همواره به سود آنان در بها می‌افزایی... تو خود گفته‌ای - بزرگ و متعالی است نام تو و بلند است مرتبت تو - هر کس کار نیکی انجام دهد، ده برابر به او پاداش داده شود و هرکه کار بدی انجام دهد، تنها همانند آن کیفر بیند»[۴]. نیز حضرت عرض می‌کند: تویی که چون عصیانگری را عقوبت کنی راه افراط نپویی[۵].
- برتری عفو خداوند بر کیفر او؛ امام سجاد(ع) خدایش را چنین وصف می‌کند: «تو به عفو شایسته‌تری تا به عقوبت کردن[۶]. و نیز: تویی که عفوت را از عقابت پیشی است»[۷]. همچنین در توصیف لطف خدا می‌گوید: «عفو و بخشایش مرا از عقوبت و عذابِ من دوست‌تر داری!» [۸].
- توبه و رحمت الهی مانع از کیفر؛ مهم این است که می‌توانیم با توبه کیفر الهی را از خود دور کنیم: «ای خداوند به درگاه تو توبه می‌کنم... آن‌چنان که یک‌یک اعضایم از عقوبت‌های توبه سلامت مانند و از خشم دردناک تو که متجاوزان و ستمکاران از آن بیمناکند در امان باشند»[۹]. «و در برابر عقاب تو جز رحمتت پناهگاهی نیست و مرا جز تضرّع به درگاه تو و زاری در برابر تو هیچ چیز از عذابت نمی‌رهاند»[۱۰]. دعا و درخواست‌های امام سجاد درباره کیفر الهی؛ امام سجاد(ع) از خدای متعال می‌خواهد تا خوف از کیفر الهی را نصیب فرماید: «ای خداوند! روزی ما ساز خوف از عقاب جهنم را»[۱۱]. نیز آن حضرت از عقاب الهی به خدا پناه می‌برد: «بار خدایا به تو پناه می‌برم از بزرگ‌ترین حسرت و گران‌ترین مصیبت... و محروم شدن از ثواب آخرت و گرفتار شدن به عقاب روز رستخیز»[۱۲]. آن حضرت از خدای متعال عفو و بخشش و رهایی از عقاب و کیفر الهی را درخواست می‌نماید: گناهانم مرا می‌ترساند! عفو تو است که بایست مرا ایمنی بخشد[۱۳].[۱۴].[۱۵]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ «بی‌گمان پروردگارت دارای آمرزش و دارای کیفری دردناک است» سوره فصلت، آیه ۴۳.
- ↑ دعای ۴۵.
- ↑ نیایش سی‌و‌هفتم.
- ↑ نیایش چهل‌و‌پنجم.
- ↑ نیایش شانزدهم.
- ↑ نیایش چهل‌وهفتم.
- ↑ نیایش شانزدهم.
- ↑ نیایش شانزدهم.
- ↑ نیایش سی‌ویکم.
- ↑ نیایش چهل‌وهشتم.
- ↑ نیایش چهل‌و‌پنجم.
- ↑ نیایش هشتم.
- ↑ نیایش سی‌ویکم.
- ↑ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن مصطفوی، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۳۰، چاپ سوم؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
- ↑ شیرزاد، امیر، مقاله «کیفر»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۷۹.