کیفر

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(تغییرمسیر از کیفر الهی)

مقدمه

کیفر مجازات و عقوبتی است که مجرم یا گناهکار باید تحمل کند. قرآن کریم می‌فرماید خداوند همان‌طور که دارای مغفرت است، دارای مجازات دردناکی است: رَبَّكَ لَذُو مَغْفِرَةٍ وَذُو عِقَابٍ أَلِيمٍ[۱]. سخنان امام سجاد (ع) را در صحیفه آن حضرت درباره کیفر می‌توان به شرح زیر گزارش کرد:

عادلانه بودن کیفر الهی؛ امام (ع) به خدا می‌گوید: «عَفْوُكَ‏ تَفَضُّلٌ‏، وَ عُقُوبَتُكَ‏ عَدْلٌ‏»[۲]؛ «عفو تو به مقتضای فضل و احسان توست و عقوبتت بر آیین عدالت است. همچنین همه آفریدگان معترفند که هر که را عقوبت کنی بر او ستم نکرده‌ای»[۳].

کیفر الهی به اندازه گناه؛ امام (ع) با استناد به سخن خدای متعال در قرآن می‌فرماید: «تو کسی هستی که در معامله با بندگان خود همواره به سود آنان در بها می‌افزایی... تو خود گفته‌ای - بزرگ و متعالی است نام تو و بلند است مرتبت تو - هر کس کار نیکی انجام دهد، ده برابر به او پاداش داده شود و هرکه کار بدی انجام دهد، تنها همانند آن کیفر بیند»[۴]. نیز حضرت عرض می‌کند: تویی که چون عصیانگری را عقوبت کنی راه افراط نپویی[۵].

برتری عفو خداوند بر کیفر او؛ امام سجاد (ع) خدایش را چنین وصف می‌کند: «تو به عفو شایسته‌تری تا به عقوبت کردن[۶]. و نیز: تویی که عفوت را از عقابت پیشی است»[۷]. هم‌چنین در توصیف لطف خدا می‌گوید: «عفو و بخشایش مرا از عقوبت و عذابِ من دوست‌تر داری!» [۸].

توبه و رحمت الهی مانع از کیفر؛ مهم این است که می‌توانیم با توبه کیفر الهی را از خود دور کنیم: «ای خداوند به درگاه تو توبه می‌کنم... آن‌چنان که یک‌یک اعضایم از عقوبت‌های توبه سلامت مانند و از خشم دردناک تو که متجاوزان و ستمکاران از آن بیمناکند در امان باشند»[۹]. «و در برابر عقاب تو جز رحمتت پناهگاهی نیست و مرا جز تضرّع به درگاه تو و زاری در برابر تو هیچ چیز از عذابت نمی‌رهاند»[۱۰]. دعا و درخواست‌های امام سجاد درباره کیفر الهی؛ امام سجاد (ع) از خدای متعال می‌خواهد تا خوف از کیفر الهی را نصیب فرماید: «ای خداوند! روزی ما ساز خوف از عقاب جهنم را»[۱۱]. نیز آن حضرت از عقاب الهی به خدا پناه می‌برد: «بار خدایا به تو پناه می‌برم از بزرگ‌ترین حسرت و گران‌ترین مصیبت... و محروم شدن از ثواب آخرت و گرفتار شدن به عقاب روز رستخیز»[۱۲]. آن حضرت از خدای متعال عفو و بخشش و رهایی از عقاب و کیفر الهی را درخواست می‌نماید: گناهانم مرا می‌ترساند! عفو تو است که بایست مرا ایمنی بخشد[۱۳].[۱۴].[۱۵]

منابع

پانویس

  1. «بی‌گمان پروردگارت دارای آمرزش و دارای کیفری دردناک است» سوره فصلت، آیه ۴۳.
  2. دعای ۴۵.
  3. نیایش سی‌و‌هفتم.
  4. نیایش چهل‌و‌پنجم.
  5. نیایش شانزدهم.
  6. نیایش چهل‌وهفتم.
  7. نیایش شانزدهم.
  8. نیایش شانزدهم.
  9. نیایش سی‌ویکم.
  10. نیایش چهل‌وهشتم.
  11. نیایش چهل‌و‌پنجم.
  12. نیایش هشتم.
  13. نیایش سی‌ویکم.
  14. التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن مصطفوی، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۳۰، چاپ سوم؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
  15. شیرزاد، امیر، مقاله «کیفر»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۷۹.