لغزش در معارف و سیره سجادی
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل لغزش (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
انسان‌ها هماره در معرض لغزش و خطاکاری هستند؛ تا آنجا که جمله "انسان جایز الخطا است" ضرب‌المثل شده است. گویی زندگی آدمیان هیچ‌گاه از این امر خالی نبوده است. امام علی(ع) که خود پیشوایی معصوم است، در مقابل عظمت نامتناهی خداوند و حکمت سترگ آفرینش عاجزانه از قصور انسان در محضر ربوبی چنین لب به اعتذار می‌گشاید: «وَ أَقِلْنِي عَثْرَتِي وَ اغْفِرْ زَلَّتِي»[۱]؛ «و لغزشم را نادیده انگار و گناهم را ببخش».
در مواجهه با لغزش‌ها کار درست عذرخواهی و جبران است و تلاش برای اینکه مجدداً گرفتار چنان لغزشی نشویم. دعاهای صحیفه سجادیه به ما می‌آموزد که در چنین مواقعی چسان خدا را بخوانیم و اظهار پشیمانی کنیم: «وَ اجْعَلْ نَدَامَتِي عَلَى مَا وَقَعْتُ فِيهِ مِنَ الزَّلَّاتِ... تَوْبَةً تُوجِبُ لِي مَحَبَّتَكَ»[۲]؛ و پشیمانی مرا در آن لغزش‌ها که دچار شدم... توبه من قرار ده، توبه‌ای که دوستی تو را سبب شود. امام سجاد(ع) در این مناجات به ما می‌آموزد که با رجوع به درگاه الهی و توبه می‌توانیم از لغزش‌هایی که ناخواسته یا از روی خواهش‌های نفسانی گرفتار آنها شدیم، سکّوی پرش به سوی محبت خدای سبحان بسازیم. هستند کسانی که پس از هر لغزش و گناهی فریب شیطان را خورده و از رحمت و بخشش خدا مأیوس می‌شوند و همین را بهانه‌ای برای خطاکاری‌های دیگر خود قرار می‌دهند. امام(ع) از خداوند می‌خواهد که وی را در زمره فریفته‌شدگان قرار ندهد: «(ای خداوند،)... و مرا میفکن چونان کسی که از چشم عنایت تو افتاده است و خواری و شوربختی‌اش فرا گرفته، بل دستم را بگیر تا چون... فریب خوردگان نلغزم و در گرداب هلاک‌شوندگان سرنگون نشوم»[۳].
این‌گونه است که با لطف خدا، انسان تا بدانجا پیش می‌رود که عصمت الهی دستگیر او می‌شود: «ای خداوند، در شمار آنانم بَر (قرار ده) که... به یُمن تقوای تو از گناه و لغزش و خطا در امان مانده‌اند و به طاعت تو به خیر و رشاد و صواب توفیق یافته‌اند و به قدرت تو میان ایشان و گناهان مانع پدید آمده است، آن کسان که همه معاصی تو را ترک گفته‌اند و در جوار رحمت تو خفته‌اند»[۴]. امام سجاد(ع) از خداوند مصونیت از لغزش در دنیا و آخرت را می‌طلبد[۵]. و از خداوند می‌خواهد به سبب قرآن (تلاوت و پیروی آن) گام‌های ما را از لغزش مصون بدارد: (خدایا) به هنگام گذشتن از پل لرزان جهنم ما را به قرآن ثبات بخش که پاهایمان نلرزد![۶].[۷].[۸]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ دعای کمیل.
- ↑ دعای ۳۸.
- ↑ نیایش چهل‌وهفتم.
- ↑ نیایش بیست‌وپنجم.
- ↑ نیایش بیست‌ودوم.
- ↑ نیایش چهل‌و‌دوم.
- ↑ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ مفاتیح الجنان، عباس قمی.
- ↑ شیرزاد، امیر، مقاله «لغزش»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۸۹.