کتاب مبین
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل کتاب مبین (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مراد از کتاب مبین و امام مبین همان لوح محفوظ یا علم الهی است که همه چیز در آن ثبت است.[۱]
معنای لغوی "کتاب مبین"
- واژۀ کتاب به معنای آنچه در آن می نویسند و واژه مبین از ریشه «بیان» به معنای کشف و ظهور است.[۲] دو واژه «مُبین» و «بیّن» هم معنا هستند؛ اما «مبین» از تأکید بیشتری برخوردار بوده و افزون بر ظهور و انکشاف، از حالت اظهار و کاشفیت برای دیگر اشیا نیز برخوردار است.[۳][۴].
چیستی "کتاب مبین" و "امام مبین"
- مقصود از "کتاب مبین" و "امام مبین" همان "لوح محفوظ" یا "علم الهی" است که همه چیز در آن ثبت است؛[۵]
- مراد از کتاب مبین مرتبه واقعى اشیاء و تحقق خارجى آنها است که قابل پذیرفتن هیچ‌گونه تغییر نیست.[۶]
- امام مبین آگاه به همه چیز بوده و تمام اطلاعات در نزد اوست.[۷] به عبارتی دیگر علم الهی همچون کتابی بزرگ بر همۀ هستی احاطه دارد،[۸] احاطه و تدبیر خلقتِ جهان و تقدیر و اندازه‌گیری برای هر یک از موجودات.[۹] در قرآن کریم هرجا از این کتاب نام برده شده، برای بیان احاطۀ علمی خداوند به اعیان موجودات، و حوادث جاری جهان است.[۱۰]
- واژۀ "امام مبین" یعنی پیشوای روشنگر،[۱۱] در یک آیه[۱۲] به کار رفته است و واژۀ "کتاب مبین" در دوازده آیه.[۱۳] از قرآن کریم به روشنی به دست می‌آید همۀ وقایع عالم طبیعت در کتاب مبین ثبت و ضبط شده است: ﴿وَلاَ حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الأَرْضِ وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ يَابِسٍ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِين﴾[۱۴] کتاب مبین هرچه باشد، غیر از واقعیت‌ها و حوادث خارجی است و بر آنها تقدم دارد و پس از فانی و سپری شدن آنها نیز باقی است[۱۵].[۱۶] و در امام مبین که لوح محفوظ است تفصیل قضای الهی ثبت گردیده است[۱۷] و لذاست که این کتاب نمی تواند اوراق جسمانی باشد زیرا امور جسمانی توان ثبت تمامی حقایق خودش را ندارد، چه رسد به این که تمامی اشیاء را تا ابد ثبت نماید.[۱۸] باید دانست خداوند این علم را به انبیاء و اولیاء و قدیسان تعلیم فرموده است.[۱۹]
"کتاب مبین" و علم معصوم
- قرآن کریم کتاب نازل الهی است که از لوح محفوظ[۲۰] و کتاب مکنون[۲۱] سرچشمه گرفته است؛ یعنی حقیقت و اصل قرآن در لوح محفوظ و کتاب مبین است و غیر از کسانی که از تطهیر ویژۀ الهی و مقام عصمت برخوردارند، از حقیقت و اصل قرآن آگاهی ندارند.[۲۲] بر اساس احادیث مسلّم و مورد قبول مسلمین، اهل کساء مصادیق قطعی مطهرون هستند[۲۳].[۲۴] لذا پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) ایشان از لوح محفوظ آگاه بودند و یا اگر می خواستند آگاه می شدند.[۲۵] در برخی از روایات[۲۶] "امام مبین" بر امیرالمؤمنین (ع) تطبیق شده است،[۲۷] مانند: امام باقر (ع) فرمودند:[۲۸] «وقتی آیۀ ﴿وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ»﴾ نازل گشت، دو تن برخاسته پرسیدند: ای رسول خدا آن تورات است؟ فرمود: نه. پرسیدند: انجیل است؟ فرمود: نه. پرسیدند: قرآن است؟ فرمود: نه. در این هنگام امیرالمؤمنین (ع) تشریف آوردند. پس رسول خدا (ص) فرمود: او، این است، همانا او امامی است که خداوند تبارک و تعالی علم همه چیز را در او احصاء فرموده است.»[۲۹]
جستارهای وابسته
منبع‌شناسی جامع کتاب مبین
منابع
- وبگاه مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی
نمازی شاهرودی، علی، علم غیب؛- رضایی اصفهانی، محمد علی، تفسیر قرآن مهر؛
بخارایی زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل؛
اسدی گرمارودی، محمد، علم برگزیدگان در نقل و عقل و عرفان؛
عسکری، امام خان، منشأ و قلمرو علم امام؛
معارف، مجید، نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن؛
میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث؛
ربانی گلپایگانی، علی، وحی نبوی؛
تحریری، محمد باقر، جلوه‌های لاهوتی؛
نجفی یزدی، سید محمد، پیشگویی‌های امیرالمؤمنین علی بن اب‍ی طال‍ب؛
شریعتمدار جزایری، سید نورالدین، امام حسین و علم به شهادت؛
پرسش‌های وابسته
- رابطه امام مبین یا کتاب مبین با علم معصوم چیست؟ (پرسش)
- رابطه امام مبین یا کتاب مبین با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ر.ک. نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص ۳۴؛ رضایی اصفهانی، محمد علی، تفسیر قرآن مهر، ج ۱۵، ص ۲۳۰ و ج ۱۷، ص ۱۵۶ ـ ۱۵۷؛ بخارایی زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل، ص ۱۳۱ و ۱۳۲؛ اسدی گرمارودی، محمد، علم برگزیدگان در نقل و عقل و عرفان، وبگاه خطابۀ غدیر؛ عسکری، امام خان، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم، صفحه؟؟؟
- ↑ الصحاح، ج ۵ ، ص ۲۰۸۲ ـ ۲۰۸۳؛ مفردات، ص۱۵۷ ـ ۱۵۸؛ التحقيق، ج۱، ص۳۶۶ ـ ۳۶۷، «بين».
- ↑ لسان العرب، ج ۱، ص ۴۶۲؛ التحقيق، ج ۱، ص ۳۶۷ ـ ۳۶۸.
- ↑ دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۴، ص ۲۳۳.
- ↑ ر.ک. نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص ۳۴؛ رضایی اصفهانی، محمد علی، تفسیر قرآن مهر، ج ۱۵، ص ۲۳۰ و ج ۱۷، ص ۱۵۶ ـ ۱۵۷؛ بخارایی زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل، ص ۱۳۱ و ۱۳۲؛ اسدی گرمارودی، محمد، علم برگزیدگان در نقل و عقل و عرفان، وبگاه خطابۀ غدیر؛ عسکری، امام خان، منشأ و قلمرو علم امام، فصل پنجم، صفحه؟؟؟
- ↑ ر.ک. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج ۷، ص ۱۷۹ ـ ۱۸۲
- ↑ ر.ک. نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص ۳۴
- ↑ ر.ک. رضایی اصفهانی، محمد علی، تفسیر قرآن مهر، ج ۱۵، ص ۲۳۰ و ج ۱۷، ص ۱۵۶ ـ ۱۵۷
- ↑ ر.ک. معارف، مجید و دیگر نویسندگان، نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن، صفحه؟؟؟
- ↑ ر.ک. میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۷۷
- ↑ ر.ک. رضایی اصفهانی، محمد علی، تفسیر قرآن مهر، ج ۱۵، ص ۲۳۰ و ج ۱۷، ص ۱۵۶ ـ ۱۵۷
- ↑ سورۀ یس، آیۀ ۱۲: ﴿إِنَّا نَحْنُ نُحْيِ الْمَوْتى وَ نَكْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ وَ كُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْناهُ في إِمامٍ مُبين﴾
- ↑ مانند: سورۀ مائده، آیۀ ۱۵؛ سورۀ انعام، آیۀ ۵۹؛ سورۀ یونس، آیۀ ۶۱ و ...
- ↑ سورۀ انعام، آیۀ ۵۹
- ↑ ر.ک. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج ۷، ص ۱۷۹ ـ ۱۸۲
- ↑ ر.ک. ربانی گلپایگانی، علی، وحی نبوی، ص ۲۰۷ـ ۲۰۸؛ تحریری، محمد باقر، جلوه‌های لاهوتی، ج ۱، ص ۱۲۶؛ معارف، مجید و دیگر نویسندگان، نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن، صفحه؟؟؟؛ میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۷۷
- ↑ ر.ک. ربانی گلپایگانی، علی، وحی نبوی، ص ۲۰۷ـ ۲۰۸
- ↑ ر.ک. تحریری، محمد باقر، جلوه‌های لاهوتی، ج ۱، ص ۱۲۶
- ↑ ر.ک. معارف، مجید و دیگر نویسندگان، نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن، صفحه؟؟؟
- ↑ سورۀ بروج، آیۀ ۲۱ و ۲۲
- ↑ سورۀ واقعه، آیۀ ۷۷ و ۷۸
- ↑ سورۀ واقعه، آیۀ ۷۸ و ۷۹
- ↑ ر.ک. میلانی، سید علی، نفحات الازهار، ج ۲۰، ص ۷۶ و ۱۱۰
- ↑ ر.ک. ربانی گلپایگانی، علی، وحی نبوی، ص ۲۰۷ـ ۲۰۸
- ↑ ر.ک. ربانی گلپایگانی، علی، وحی نبوی، ص ۲۰۷ـ ۲۰۸
- ↑ ر.ک. بخارایی زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل، ص ۱۳۱ و ۱۳۲؛ نجفی یزدی، سید محمد، پیشگویی‌های امیرالمؤمنین علی بن اب‍ی طال‍ب، ص ۲۶ و ۲۷؛ ایمانی، احد، وبگاه بهترین سخن‌ها
- ↑ ر.ک. ربانی گلپایگانی، علی، وحی نبوی، ص ۲۰۷ـ ۲۰۸؛ شریعتمدار جزایری، سید نورالدین، امام حسین و علم به شهادت، ص ۱۱؛ رضوی، سید محمد، صدری ارحامی، هدی، معناشناسی واژه کتاب و رابطۀ آن با قرآن، ص ۸۰ ـ ۸۱
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، امالی، ص ۱۷۰
- ↑ ر.ک. بخارایی زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل، ص ۱۳۱ و ۱۳۲؛ نجفی یزدی، سید محمد، پیشگویی‌های امیرالمؤمنین علی بن اب‍ی طال‍ب، ص ۲۶ و ۲۷