ابومالک
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
صحابه نگاران، از تنی چند با کنیه ابومالک نام برده‌اند که نام و نسب هیچ کدام دانسته نیست، اما برای هر یک حدیثی جداگانه نقل کرده‌اند که بیانگر صحابی بودن آنان است:
- ابومالک؛ در شمار صحابه‌ای است که پس از رحلت پیامبر خدا(ص) در مصر سکونت کرد. از او سنان بن سعد روایت کرده است که رسول خدا(ص) فرمود: "خردسالان مشرکان، خدمتگزاران اهل بهشت هستند"[۱]. طبرانی[۲] روایت یاد شده را با سندی دیگر از انس بن مالک نقل کرده و ابونعیم[۳] نیز شهرت آن را از یزید بن سنان از انس بن مالک دانسته است.
- ابومالک مجهول؛ ابن منده وی را ناشناخته و از صحابه‌ای دانسته که به مصر رفته است[۴]. عبدالرحمان بن زید عَمّی از پدرش از او روایت کرده که پیامبر خدا(ص) فرمود: "کسانی که هشتاد سال سابقه مسلمانی داشته باشند، آتش جهنم بر آنان حرام است و در درجات بالا جایگاه دارند"[۵]. شبیه این روایت، در منابع شیعی از امام صادق(ع)[۶] و در منابع اهل سنت[۷] از انس بن مالک آمده است.
- مستغفری (مؤلف الشمائل والدلائل و معرفة الصحابه الأوائل) این ابومالک را صحابی دانسته و روایت هشام بن غاز را از وی روایت کرده است[۸]. بر پایه این روایت، أبومالک در دمشق بر ربیعه جَرَشی، جد هشام وارد شد. ربیعه مردم دمشق را به استناد روایتی از رسول خدا(ص)، به فرورفتگی زمین (خسف)، تبدیل صورت انسان به غیر آن (مسخ) و اتهام به زنا (قذف) تهدید کرد و آنان را برای اطمینان از درستی گفتارش به ابومالک ارجاع داد. ابومالک در تأیید وی گفت: از رسول خدا(ص) شنیدم که فرمود: "در میان امت من خسف، مسخ و قذف وجود دارد و سبب آن، روی آوردن مردم به آوازه خوانی زنان و شراب نوشی است[۹]. طبرانی[۱۰] و ابن حجر[۱۱] این روایت را از ابومالک اشعری نقل کرده‌اند، که یکی بودن این دو تن را نشان می‌دهد. در هر صورت، روایت یاد شده، بیانگر رواج شراب نوشی و آوازه خوانی زنان در آن روزگار دمشق است.[۱۲]
منابع
پانویس
- ↑ ابونعیم، ج۶، ص۳۰۰۷؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۶۸؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۹۷.
- ↑ معجم أوسط، ج۵، ص۲۹۴.
- ↑ ابونعیم، ج۶، ص۳۰۰۷.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۹۷.
- ↑ ابونعیم، ج۶، ص۳۰۰۸؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۶۹.
- ↑ کلینی، ج۸، ص۱۰۷؛ صدوق، ص۵۴۸-۵۴۶.
- ↑ احمد بن حنبل، ج۲، ص۸۹ و ج۳، ص۳۱۸؛ ابویعلی، ج۶، ص۳۵۲؛ ابن حبان، ج۳، ص۱۳۲؛ ابن عدی، ج۵، ص۳۵۴.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۹۸.
- ↑ طوسی، ص۳۹۷؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۶۹.
- ↑ معجم الکبیر، ج۳، ص۲۷۹.
- ↑ فتح، ج۸، ص۲۲۰؛ و ر.ک: الاصابه، ج۷، ص۲۹۸.
- ↑ حسینیان مقدم، حسین، مقاله «ابومالک»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۴۹۶.