شهر بن عبدالله بن حوشب در تاریخ اسلامی
مقدمه
«ابو سعید» شهر بن حوشب اشعری؛ از ام سلمه و بلال (مؤذن پیامبر) و سلمان فارسی و ابو ذر و ابو سعید خدری و ابو عبید (آزاد شده پیامبر) و جابر و ابو امامه، روایت کرده است. بسیاری از اقران وی و نیز بسیاری از تابعان از او روایت کرده‌اند. احمد بن حنبل او را موثق دانسته و از او به نیکی یاد کرده است. ترمذی از بخاری چنین نقل کرده است: «حدیث شهر بن حوشب نیکو و شأن او والا و استوار است». ابن معین از او به «ثبت ثقه» یاد کرده است. عجلی نیز او را «تابعی و ثقه» دانسته است. [۱]
شیخ کلینی او را در زمره صحابه مولا امیر مؤمنان(ع) یاد کرده است. از امام باقر(ع) نیز، از طریق ابو حمزه ثمالی، روایت کرده است. کلینی در ابواب مختلف «کافی» از او روایت دارد؛ به ویژه در باب "الاشارة و النصّ علی الحسن بن علي" (کتاب الحجه) از او روایت می‌کند که مولا امیر مؤمنان(ع) هنگامی که به کوفه مهاجرت کرد، نوشته‌ها و وصیت‌نامه خود را نزد ام سلمه به ودیعت نهاد و ام سلمه پس از بازگشت امام حسن(ع) به مدینه آنها را به آن حضرت تسلیم کرد. [۲]
حدیث او از امام باقر(ع) در تفسیر آیه ﴿وَإِنْ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلَّا لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ﴾[۳] نزد حجاج بن یوسف، معروف است. [۴]
البته حجاج بن یوسف دوران امامت امام باقر(ع) را درک نکرده است؛ زیرا هلاکت او در سال ۹۵، سال وفات امام سجاد(ع) بوده است. بنابراین، فخر رازی روایت یاد شده را درباره «محمد بن حنفیه» آورده است، [۵] ولی ممکن است نقل روایت از امام باقر(ع) در دوران حیات پدرش بوده باشد یا در همان سال وفات پدر که پایان عمر حجاج نیز بوده است.
پوشیده نماند همین رابطه شهر بن حوشب با خاندان رسالت و علاقه او به اهل بیت(ع)، موجب گردیده است تا برخی از «عامه» او را مورد طعن قرار دهند. [۶]
ابن حجر، او را با عنوان «صدوق» یاد می‌کند و در عین حال می‌گوید: «احادیث مرسل و افسانه‌وار بسیار دارد» [۷].
طبری در تفسیر از او روایت کرده است، [۸] ولی طبرسی و قمی، بیشتر از طریق ابو حمزه و به واسطه شهر بن حوشب از امام محمد باقر(ع) روایت می‌کنند. مفسران ابن حوشب را در روایات تفسیری، بیشتر در ردیف ضحاک و دیگر اتباع تابعان قرار داده‌اند.[۹]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ تهذیب التهذیب، ج ۴، ص۳۷۱.
- ↑ کافی، ج ۱، ص۲۹۸، شماره ۳.
- ↑ «و کسی از اهل کتاب نیست مگر آنکه پیش از مرگش به وی ایمان می‌آورد و در روز رستخیز بر آنان گواه است» سوره نساء، آیه ۱۵۹.
- ↑ تفسیر قمی، ج ۱، ص۱۵۸. مجمع البیان، ج ۳، ص۱۳۷.
- ↑ التفسیر الکبیر، ج ۱۱، ص۱۰۴.
- ↑ ر. ک: تهذیب التهذیب، ج ۴، ص۳۷۰.
- ↑ تقریب التهذیب، ج ۱، ص۳۵۵، شماره ۱۱۲.
- ↑ جامع البیان، ج ۱، ص۱۱۷- ۱۱۶، درباره آیه ۱۹ سوره بقره و آیات مشابه.
- ↑ معرفت، محمد هادی، تفسیر و مفسران، ص۴۱۴-۴۱۵.