مصیبت در فقه سیاسی
مقدمه
بلای سخت[۱]، شدت و سختی[۲]. در اصل به معنای به هدف نشستن تیر. اصل آن "صوب" به معنای نزول و استقرار [۳]. صواب به معنای جریان امور بر اساس طبع صحیح در مقابل خطا[۴].
فَإِنْ أَصَابَتْكُمْ مُصِيبَةٌ قَالَ قَدْ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيَّ إِذْ لَمْ أَكُنْ مَعَهُمْ شَهِيدًا
[۵].
مصیبت بلاهای زمینی و آسمانی است که انسان را در بر می‌گیرند. این مصیبت‌ها و بلاها یا فردی هستند یا اجتماعی. تحمل مصیبت فردی برای شخص بلادیده بسیار مشکل است؛ ولی به اندازه بلایای عمومی و اجتماعی، هول‌انگیز و مهیب نیست؛ زیرا فرد هنگام بلا و مصیبت با قوّة تعقل، اراده خود و استمداد از سایر افراد، تسکینی برای صبر و تحمل بلا ایجاد می‌کند؛ امّا هنگام بلایای عمومی و فراگیر، شعور عمومی از بین می‌رود و احتیاط و تدبیر از اجتماع رخت بر می‌بندد و حیات اجتماعی مختل می‌شود و ترس و هراس کاذب و مضاعف، باعث نابودی ثبات و عزم عمومی می‌گردد[۶].
مصیبت وسیله ابتلا و امتحان الهی است که بر افراد و امت‌ها نازل می‌شود. صبر بر مصیبت راه پیروزی و سربلندی در ابتلائات الهی است. بشارت الهی پس از نزول مصیبت بَشِّرِ الصَّابِرِينَ[۷] بشارت از حُسنِ عاقبت آنهاست.
خداوند اجر و پاداش بی‌حسابی برای آنها در قیامت وعده کرده و بشارت به مغفرت گناهان آنها داده است؛ همچنین رحمت الهی که باعث تسکین قلوب و اطمینان نفوس مؤمنان است، نازل می‌گردد[۸].
این دیدگاه بِسیار مثبت، محرکّ و بالنده، هنگام نزول بلایا و مصایب زمینی و آسمانی، فردی و اجتماعی، مؤمنان را به صبر و تحمل بیشتر جهت فائق آمدن بر بلایا و سربلندی در امتحانات الهی تشویق و تحریک می‌کند و از افسردگی و خمودی فردی و اجتماعی باز می‌دارد.[۹]
منابع
پانویس
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۹۵.
- ↑ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱، ص۵۳۵.
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۳۱۷.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۹۳.
- ↑ «و در میان شما کسی هست که پا (از جهاد) سست می‌دارد و اگر بلایی به شما رسد می‌گوید: خداوند بر من نعمت ارزانی داشت که با آنان همراه نبودم!» سوره نساء، آیه ۷۲.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱، ص۳۴۳.
- ↑ «و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.
- ↑ وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۲، ص۴۱.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۸۴-۴۸۶.