مصادر علوم اهل بیت و ائمه معصومین (پایان‌نامه)

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

مصادر علوم اهل بیت و ائمه معصومین(ع)
زبان	فارسی
پژوهشگر	سلطان علی صفرزاده (افغانستان)
استاد راهنما	محمد رضا مصطفی‌پور (ایران)
موضوع	امام، امامت اهل‌ بیت(ع)، ائمه(ع)، علم لدنی، قرآن، سنت
مذهب	شیعه
سال دفاع	۱۳۸۴
وابسته به	جامعة المصطفی العالمیة
تعداد صفحات	۱۸۰
وبگاه معرف	جامعة المصطفی العالمیة

مصادر علوم اهل بیت و ائمه معصومین(ع) پایان‌نامه‌ای است که به موضوع امامت می‌پردازد و به بحث علم امام - به ویژه در منابع مختلف - نگاه تخصصی‌تری دارد. این پایان‌نامه توسط آقای سلطان علی صفرزاده نگاشته و در مجتمع آموزش عالی فقه وابسته به جامعة المصطفی العالمیة دفاع شده است. استاد راهنمای این پایان‌نامه آقای محمد رضا مصطفی‌پور و استاد مشاور آن آقای علی اسدی است.

چکیده پایان‌نامه

• پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: « نقش مهم امامت در هدایت انسان به سوی سعادت و کمال دنیوی و اخروی، لزوم شناخت مصادر و منابع علوم ائمه معصومین(ع) را به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل مربوط به امامت، آشکار می‌سازد؛ زیرا اثبات علم آنان و تبیین منشأ آن، در استحکام مبانی شیعه و تبیین لزوم رجوع به امامان معصوم(ع)، و همچنین در اثبات حجیت سنت آنان، نقش بسزایی دارد».
• در این رساله آمده است: «علوم ائمه اهل بیت(ع) به علم خداوند منتهی می‌گردد، و در نتیجه سخن ائمه اهل بیت(ع) حجت خواهد بود. ضرورت وجود امام از پشتوانه دلایل متقن و مستحکمی برخوردار بوده، و امام همچنین باید دارای ویژگی‌های ممتازی همچون عصمت، اعلمیت، آگاهی از کتب آسمانی پیشین، و حوادث گذشته و آینده برخوردار باشد. در مجموع، ویژگی‌های امام و رهبر دینی را می‌توان در چهار دسته جسمی، روانی و اخلاقی، ذهنی و علمی، و خانوادگی تقسیم‌بندی کرد، که مدیریت، رهبری و اعلمیت از مهم‌ترین آن‌ها به‌ شمار می‌رود. همچنین گستره وظایف امام را اموری چون حفظ دین از بدعت، تشکیل حکومت و هدایت مردم تشکیل می‌دهد. در نظام اعتقادی شیعه، و همچنین از منظر قرآن، رسول خدا(ص) و حتی اهل سنت، ائمه معصومین(ع) دارای جایگاه بسیار والایی هستند».
• پژوهشگر در مورد منابع آورده است: «مصادر علوم اهل بیت(ع) بر اساس دلایل قرآنی، روایات و شواهد تاریخی، شامل قرآن، سنت، کتاب امیرالمؤمنین، مصحف فاطمه(س)، کتاب جفر، اسم اعظم، تحدیث فرشتگان و روح‌القدس، الهام، شهود و مکاشفه می‌باشد. بر این اساس، منابع علوم ائمه(ع) کاملاً به علم خداوند، که همان علم لدنی است، منتهی می‌گردد».
• بدین ترتیب، سنت که شامل قول، فعل و تقریر ائمه(ع) می‌شود، حجت خواهد بود، و بر این اساس، زمامداری و مدیریت دین و دنیا از آنِ آن‌ها بوده، و با وجود آنان شخص دیگری حق دخالت در امور مسلمین را ندارد؛ مگر این‌ که به نیابت از آنان باشد.

فهرست پایان‌نامه

مباحث مقدماتی

• پیشگفتار؛
• سامان‌دهی تحقیق؛
• بیان مسأله؛
• پرسش‌های اصلی و فرعی؛
• اهمیت و ضرورت مسأله؛
• اهداف پژوهش؛
• فرضیهای تحقیق؛
• پیشینه تحقیق.

فصل اول: مبادی و مبانی پژوهش

• مقدمه؛

۱-۱. مبادی تصوری:

• مفهوم اصلی امام و امامت؛
• دیدگاه اهل سنت درباره اهل بیت رسول خدا(ص)؛

۱-۱-۲. مفهوم‌شناسی اهل بیت(ع) و مصادیق آن؛

• مفهوم و مصادیق اهل بیت(ع) در قرآن؛
• مفهوم و مصادیق اهل بیت(ع) در روایات؛
• مفهوم و مصادیق اهل بیت(ع) از نظر مفسران؛

۱-۱-۳. مفهوم‌شناسی امام و مصداق آن؛

• مفهوم و مصداق امام در قرآن؛
• اولی‌الامر چه کسانی هستند؟
• نظریات اهل سنت درباره تفسیر آیه اولی‌الامر؛
• نقد این نظریات؛
• چند سؤال و پاسخ آن؛
• مفهوم و مصداق امام در روایات؛
• مفهوم امام و مصداق آن از نظر مفسران؛
• آیا امامت با خلافت فرق دارد؟
• نتیجه؛

۱-۲. مبادی تصدیقی:

۱-۲-۱. ضرورت وجود امام؛

• الف) دلایل عقلی؛
• ب) دلایل قرآن؛
• ج)دلایل روایی؛
• نتیجه؛

۱-۲-۲. ویژگی‌های امام؛

• الف) عصمت:
• معنای لغوی و اصطلاحی عصمت؛
• دیدگاه اهل سنت در عدم عصمت امام(ع)؛
• دیدگاه شیعه در عصمت امام و دلایل آن؛
• الف) دلایل عقلی؛

ب) دلایل نقلی؛

• توضیح نکات آیه تطهیر؛
• اشکال و رد آن؛
• ج) ضرورت اعلم بودن امام؛
• دیدگاه اهل سنت در علم امام؛
• نقد دیدگاه تقدیم مفضول بر فاضل؛
• دیدگاه امامیه بر اعلم بودن امام؛
• دلایل عقلی؛
• دلایل قرآنی؛
• دلایل روایی؛
• د) گستره علم امام و راه دستیابی به علم وی:

۱. علم امام به کتاب:

• اشکال و رد آن؛

۲. آگاهی امام به تمام زبان‌ها و لغات؛

۳. آشنایی امام به زبان حیوانات؛

۴. آگاهی امام از کتب پیشین آسمانی؛

۵. آگاهی امام از حوادث گذشته و آینده:

• یک اشکال و جواب آن؛

۶. آگاهی امام از آنچه در زمین و آسمان‌هاست؛

۷. آگاهی امام از مرگ و میرها و بلاها و ...؛

۸. آگاهی امام از آنچه خدا در شب و روز پدید می‌آورد؛

۹. آگاهی امام از معلومات فرشتگان؛

۱-۱-۳. گستره وظایف امام:

۱. حفظ دین از بدعت‌ها، تحریف‌ها و تفسیرهای نابجا؛

۲. تشکیل حکومت؛

۳. هدایت مردم؛

۱-۳. جایگاه ائمه معصومین(ع) در نظام اعتقادی شیعه؛

۱-۳-۱. جایگاه ائمه(ع) از منظر قرآن؛

۱-۳-۲. جایگاه ائمه(ع) از منظر رسول خدا(ص)؛

۱-۳-۳. جایگاه ائمه(ع) از منظر اهل سنت؛

۱-۴. حجیت سنت (قول و فعل تقریر) ائمه(ع):

• الف) دلایل عقلی؛

ب) دلایل روایی؛

• اشکال و رد آن.

فصل دوم: مصادر علوم اهل بیت(ع) و ائمه معصومین(ع)

• مقدمه؛

۲-۱. کتاب:

• الف) آیات؛
• نظریات درباره تفسیر آیه ﴿﴿...وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ﴾﴾
• نقد و بررسی نظریه‌ها؛
• ب) روایات؛
• استنباط ائمه(ع) از کتاب؛
• نمونه‌های استنباط ائمه(ع) از قرآن؛

۲-۲. سنت:

• استنباط ائمه(ع) از سنت؛
• نمونه‌های استنباط ائمه(ع) از سنت رسول خدا(ص)؛
• نتیجه؛

۲-۳. کتاب امیرامؤمنین(ع) به امضای رسول خدا(ص):

• دلایل بر وجود کتاب علی(ع)؛

۲-۴. مصحف فاطمه(س):

• دلایل بر وجود مصحف فاطمه(س)؛

۲-۵. جفر (وراثت پیامبر(ص)):

• وراثت ائمه(ع) از پیامبر(ص) و امام قبل از خود؛

۲-۶. اعطا اسم اعظم به ائمه اهل بیت(ع):

• روایات؛
• شواهد تاریخی؛

۲-۷. الهام:

• فرق الهام با وحی و حدس و تحدیث؛
• فرق الهام به امام با الهام به انسان‌های عادی؛
• فرق علم لدنی با الهام؛
• اقسام الهام؛
• الهام قلبی؛
• دلایل قرآنی الهام؛
• ادله الهام به ائمه اهل بیت(ع)؛
• اشکال اول و جواب آن؛
• اشکال دوم و رد آن؛
• شواهد تاریخی الهام؛
• نتیجه این بحث؛

۲-۸. تحدیث (تکلم فرشتگان و کمک روح القدس):

• دیدگاه شیعه و اهل سنت در امکان تحدیث؛
• ادله امکان تحدیث به غیر انبیا؛
• دلیل اهل سنت بر محدث بودن عمر؛
• نقد دلیل اهل سنت بر محدث بودن عمر؛
• چند مورد از اعترافات خلیفه دوم به جهل خود؛
• نتیجه این بحث؛
• ادله شیعه بر محدث بودن ائمه(ع)؛
• کمک روح القدس به ائمه(ع)؛
• روح القدس کیست؟
• ادله کمک روح القدس ائمه اهل بیت(ع)؛

۲-۹. شهود و مکاشفه:

• مقدمه؛
• آیات شهود و مکاشفه؛
• روایات شهود و مکاشفه برای ائمه(ع)؛
• شواهد تاریخی شهود و مکاشفه؛
• چگونه پرده‌ها کنار می‌روند؟
• فرق بین مکاشفات رحمانی و شیطانی؛
• خلاصه و نتیجه «بحث شهود و مکاشفه».

فصل سوم: نتیجه‌گیری کلی پژوهش

• یادآوری خلاصه مباحث؛
• نتایج بدست آمده از تحقیق حاضر؛
• ویژگی‌های این رساله؛
• پیشنهاد؛
• فهرست منابع.

درباره پدیدآورندگان

• 

  علی اسدی
  (مشاور)

• 

  محمد رضا مصطفی‌پور
  (استاد راهنما)

• 

  سلطان علی صفرزاده
  (پژوهشگر)

• در مورد پژوهشگر این پایان‌نامه اطلاعاتی در دست نیست.
• استاد راهنمای این پایان‌نامه حجت الاسلام و المسلمین محمد رضا مصطفی‌پور (متولد ۱۳۳۰ ش، آمل)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: عبدالله جوادی آملی، حسن حسن‌زاده آملی و محمد فاضل لنکرانی پیگیری کرد. عضو گروه کلام مؤسسه امام خمینی، عضو گروه الهیات پژوهشکده علوم انسانی جهاد دانشگاهی، راهنما و مشاور شورای مدیریت حوزه، ناظر بخش فلسفه و کلام دفتر تبلیغات از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «صفات خدا در نهج‌البلاغه»، «انتظار بشر از دین»، «فطرت در قرآن»، «ولایت در قرآن» و «نهضت عاشورا و هدایت انسان امروز» برخی از این آثار است.
• استاد مشاور این پایان‌نامه حجت الاسلام و المسلمین علی اسدی (متولد ۱۳۴۸ش، زنجان)، مدیر گروه ادیان دایرة المعارف قرآن کریم، عضو هیات علمی و عضو شورای علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، عضو شورای علمی گروه معارف و کلام دانشنامه پیامبر اعظم(ص)، مدرس حوزه علمیه، جامعة الزهرا، جامعة المصطفی العالمیة، سفیران هدایت از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «مواجهه آیات و روایات با جنبه های منفی فرهنگ پذیری»، «قاموس لاله ها»، «تابوت عهد»، «اصحاب مدین»، «اصحاب الجنه»، « الهام» و «اصحاب سبت» برخی از این آثار است

استخراج مقاله از پایان‌نامه

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

پیوند به بیرون

• پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایران داک)
• دانش‌نامه اهل‌بیت