شاهد تاریخی بر علم غیب امامان وجود دارد؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Shafipour (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۲۱ فوریهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۴:۰۴ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
شاهد تاریخی بر علم غیب امامان وجود دارد؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب
مدخل اصلیعلم غیب

شاهد تاریخی بر علم غیب امامان(ع) وجود دارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم غیب معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

  • چه شواهد تاریخی بر غیب دانی امامان(ع) وجود دارد؟
  • آیا تاریخ به غیب دانی امامان(ع) گواهی می‌دهد؟
  • آیا با اسناد تاریخی می‌توان اطلاع امامان(ع) بر علم غیب را ثابت کرد؟

پاسخ به این پرسش

جعفر سبحانی

آیت الله سبحانی در کتاب «آگاهی سوم یا علم غیب» در این باره گفته است:

خبرهای غیبی علی (ع)

١. شهر بصره غرق می‌شود: پس از این که جنگ جمل به پایان رسید و بصره فتح شد؛ علی (ع) (...) فرمود: «وایم اللّه لتغرقن بلدتکم کانّی بمسجدکم کجؤجؤ سفینة...». «به خدا سوگند شهر شما غرق می‌شود و مسجد شما بسان سینه کشتی(که بدنه آن در آب فرو می‌رود و تنها سینه اش روی آب ظاهر است) دیده می‌شود. خداوند از بالا و پایین به این شهر عذاب خواهد فرستاد»[۱]. ابن ابی الحدید در شرح این کلام می نویسد: بصره تاکنون دوبار در آب غرق شده است (...) طغیان آب‌های خلیج فارس این شهر را در آب فرو برد و از آن همه ساختمان تنها قسمتی از مسجد جامع (...) در میان آب دیده می‌شد[۲].
٢. معاویه بر سرزمین عراق مسلط می‌گردد: امیرمؤمنان (ع) خبر می دهد که او پیش از معاویه از دنیا می‌رود و معاویه پس از او بر عراق مسلط می‌گردد و سپس می افزاید: «انّه سیأمرکم بسبی والبراءة منّی...». «از شما می‌خواهد که به من ناسزا گویید و از من بیزاری جویید...»[۳].
۳. از آنها ده نفر جان به سلامت نمی‌برند و از شما هم ده نفر کشته نمی‌شوند: در نبردی که میان امام (ع) و خوارج در کنار نهروان رخ داد؛ (...) آن حضرت رو به یاران خود کرد و فرمود: «مصارعهم دون النطفة واللّه لا یفلت منهم عشرة ولا یهلک منکم عشرة»[۴]. «قتلگاه آنان کنار آب نهروان است به خدا سوگند، از گروه آنان ده نفر جان به سلامت نمی‌برند و از شما هم ده تن کشته نمی‌شود». (...) در نبردی که میان امام و خوارج نهروان رخ داد همه شاهد بودند که نه نفر از خوارج جان به سلامت بردند و از میان یاران علی (ع) فقط هشت تن به شهادت رسیدند[۵].
۴. مروان بن حکم حکومت بسیار کوتاهی خواهد داشت: مروان بن حکم در جنگ جمل اسیر شد. (...) حضرت او را آزاد کرد، و سپس فرمود: «أَما إِنَّ لَهُ اِمْرَةً کلعقة الکلبِ أنَفَه وهو أبو الاکبُشِ الأربعةِ وستَلقی الأُمة منه ومن وُلدِهِ یوماً أحمرَ»[۶]. «آگاه باشید برای این مروان فرمانروایی کوتاهی است بسان لیسیدن سگ بینی خود را(این تعبیر کنایه از کوتاهی مدت فرمانروایی است). او پدر چهار رئیس است و امت اسلامی از فرمانروایی او و فرزندانش روزگار خونینی به خود خواهند دید». همانطور که آن حضرت خبر داده بود؛ مروان به حکومت رسید امّا حکومت او بیش از نه ماه طول نکشید و چهار فرزندش عبدالملک و عبدالعزیز، بشر و محمد به ترتیب به ریاست رسیدند عبدالملک، خلیفه شد و آن سه والی مصر وعراق و جزیره شدند. و امت اسلامی از مروان و فرزندانش روزهای خونینی دیدند[۷].
۵. جوان ثقفی بر شما مسلط می‌شود و هستی شما را غارت می‌کند: «أما واللّه لیسلطنّ علیکم غلام ثقیف الذیال المیال یأکل خضرتکم ویذیب شحمتکم...»[۸]. «آگاه باشید به خدا سوگند جوانی متکبر و ستمگر از طایفه ثقیف بر شما مسلط می‌شود که سبزه شما را می خورد و پیه شما را آب می‌کند کنایه از این که به جان و مال شما رحم نمی‌کند و همه را از آن خود می داند». این جوان ثقیفی همان حجاج بن یوسف ثقفی خونخوار و ستمگر معروف بود که در ایام حکومت خود به جان و مال مردم افتاد و هزاران نفر را به قتل رسانید[۹].
۶. برنامه مهدی موعود پیروی از قرآن و هدایت است: «یعطف الهوی علی الهدی إذا عطفوا الهدی علی الهوی ویعطف الرأی علی القرآن إذا عطفوا القرآن علی الرأی»[۱۰]. «هنگامی که مردم هدایت را پیرو هواهای نفسانی خود قرار دهند مهدی موعود می‌آید و هواهای نفسانی را مغلوب هدایت می‌نماید و نیز هنگامی که مردم قرآن را بر آراء و نظریات و تمایلات شخصی خود تطبیق نمودند آن حضرت آراء و نظریات را تابع قرآن قرار می‌دهد. برنامه آن حضرت حکومت قرآن وهدایت است»[۱۱].
٧. اگر بخواهم از همه خصوصیات شما خبر دهم می توانم: «واللّه لو شئت ان أخبر کلّ رجل منکم بمخرجه ومولجه وجمیع شأنه لفعلت ولکن أخاف أن تکفروا فی برسول اللّه (ص)...»[۱۲]. «به خدا سوگند اگر بخواهم می‌توانم از همه خصوصیات هر کدام از شما که از کجا و چگونه و به چه هدف آمده‌اید و چه تصمیم دارید و خصوصیات دیگر خبر دهم. امّا می‌ترسم درباره من غلو کنید و مرا از رسول خدا (ص) بالاتر بدانید ویا به خدایی من معتقد شوید و این عقیده موجب کفر شما شود».
٨. زمانی بیاید که از اسلام فقط نام آن باقی ماند: «یأتی علی الناس زمان لا یبقی فیهم من القرآن إلاّ رسمه ومن الإسلام إلاّ اسمه مساجدهم یومئذ عامرة من البناء خراب من الهدی...»[۱۳]. «روزگاری بیاید که در میان مردم از قرآن جز خواندن و قرائت؛ و از اسلام جز نام باقی نماند، در آن زمان مساجد از حیث بنا و ساختمان معمور و آباد است امّا از جهت هدایت و معنویت خراب است»[۱۴].
٩. خوارج پس از من با خواری و ذلت زندگی خواهند کرد: «أما إِنَّکُمْ سَتَلْقَون بَعْدِی ذُلاً شامِلاً وَسَیْفاً قاطِعاً وَأَثْرَةً یَتَّخِذُها الظّالِمُونَ فِیکُمْ سُنَّةً». «آگاه باشید پس از من با ذلت همه جانبه و شمشیر برنده و استبداد روبرو می‌گردید اموال و حقوق شما را ستمگران می گیرند و این کار درباره شما برای همیشه معمول و مرسوم می‌گردد». همان طور که امیرمؤمنان(علیه السلام) خبر داد خوارج پیوسته از طرف حکومت ها مورد تعقیب قرار گرفته و اموال آنان پیوسته از طرف ستمگران تصاحب می‌شد.[۱۵].
١٠. از هر چه سؤال کنید خبر می دهم: «فاسألونی قبل أن تفقدونی، فوالذی نفسی بیده لا تسألونی عن شیء فما بینکم وبین الساعة... ألا أنبأتکم...»[۱۶]. در این خطبه امیرمؤمنان حدود آگاهی خویش از غیب را بیان می‌کند و می‌فرماید: «از هر چه که تا قیامت پیش می آید سؤال کنید جواب خواهم داد»[۱۷]. این بود ده مورد از خبرهای غیبی امیرمؤمنان (ع) که در نهج البلاغه آمده است.
خبرهای غیبی سایر امامان(ع)
١. امام مجتبی(ع) از این که به وسیله همسر خود "جعده" مسموم می‌شود؛ خبر داد و نیز به امام حسین(ع) گفت: سی هزار نفر از مردمی که ادعا می‌کنند از امت اسلام هستند برای کشتن تو و اسیر کردن فرزندان و خانواده تو با هم همدست می‌شوند[۱۸].
٢. عمر بن سعد به امام حسین(ع) گفت: یا اباعبداللّه! در ناحیه ما مردم بی خردی هستند که می‌گویند من شما را می کشم! حضرت فرمود آنها بی خرد نیستند بلکه خردمندانند. امّا چشم من به این روشن است که تو پس از من جز کمی از گندم عراق نخواهی خورد[۱۹]. اشاره به این که پس از داستان کربلا عمر زیادی نخواهد کرد و از عراق خارج نخواهد شد و به حکومت ری نخواهد رسید.
۳. امام سجاد(ع) به فرزندش امام باقر(ع) فرمود: پس از من برادرت عبداللّه ادعای امامت می‌کند و مردم را به سوی خود دعوت می نماید امّا عمر او کوتاه است وزود از دنیا می‌رود. امام باقر(ع) می فرماید: پس از رحلت پدرم برادرم عبداللّه ادعای امامت و جانشینی پدرم را نمود ولی طولی نکشید که از دنیا رفت؛ همان طور که پدرم خبر داده بود [۲۰].
۴. امام محمد باقر(ع) جوانی را در مسجد دید که می‌خندید. فرمود: در خانه خدا می‌خندی در حالی که سه روز دیگر از دنیا خواهی رفت. آن جوان پس از سه روز از دنیا رفت. و نیز به ابو بصیر فرمود: هنگامی که به کوفه برگردی خداوند دو پسر به تو عنایت می‌کند یکی را عیسی و دیگری را محمد نام می‌گذاری و هر دوی آنها از شیعیان ما خواهند بود. ابو بصیر می‌گوید: همانطور که امام(ع) خبر داده بود شد[۲۱].
۵. در داستان آن مرد شامی و هشام که درباره امامت با هم بحث می کردند. مرد شامی از هشام پرسید؛ در زمان ما امام کیست؟ هشام اشاره به امام صادق(ع) کرد و گفت: امروز امام(ع) ما همین مردی است که اینجا نشسته و مردم از گوشه و کنار به سوی او کوچ می‌کنند وما را از آسمان و زمین خبر می دهد و این علم و دانش را از پدران خود تا رسول خدا به ارث برده است. مرد شامی گفت: از کجا این سخن را تصدیق کنم و بپذیرم؟ هشام گفت: هم اکنون هر چه خواهی از او بپرس. امام صادق(ع) رو به او کرد و فرمود: می خواهی از جزئیات مسافرتت تا اینجا خبر دهم؟ همه را خبر داد و مرد شامی تصدیق کرد و به امامت آن حضرت ایمان آورد[۲۲].
۶. سلیمان بن حفص می‌گوید: بر امام هفتم وارد شدم و خیال داشتم از آن حضرت بپرسم که امام بعد از شما کیست؟ پیش از این که من سؤال را مطرح کنم حضرت فرمود: ای سلیمان! پس از من فرزندم علی، وصی و جانشین من وحجت خدا بر مردم است[۲۳].
٧. حمزة بن جعفر می‌گوید: یک سال حضرت رضا(ع) و هارون الرشید هر دو به حج آمده بودند یک روز در مسجدالحرام بودیم هارون از یک درب خارج شد و حضرت رضا(ع) از درب دیگر، ومن خدمت آن حضرت بودم اشاره به هارون کرد و فرمود: چقدر خانه او دور است و ملاقات نزدیک سپس فرمود: طوس! طوس! ای طوس! به زودی من و هارون را در کنار هم قرار می دهی[۲۴]! و بدین ترتیب از این که محل دفن هر دوی آنها در خراسان خواهد بود خبر داد.
٨. حضرت عبدالعظیم حسنی که در ری مدفون است می‌گوید: بر امام جواد(ع) وارد شدم و می‌خواستم از آن حضرت بپرسم که آیا قائم آل محمّد(ع) همان مهدی موعود است یا غیر او است؟ آن حضرت پیش از این که من سؤال خود را عنوان کنم فرمود: ای عبدالعظیم! قائم آل محمّد(ع) همان مهدی است[۲۵].
٩. احمد بن عیسی می‌گوید: پیامبر(ص) را در خواب دیدم که یک مشت خرما به من مرحمت کرد خرماها را شمردم. بیست و پنج دانه بود. سپس بر امام هادی(ع) وارد شدم آن حضرت یک مشت خرما به من داد و فرمود اگر پیامبر خدا(ص) زیادتر می‌داد من هم زیادتر می‌دادم. احمد بن عیسی می‌گوید: خرماها را شمردم همان بیست و پنج دانه بود[۲۶].
١٠. حجاج عبدی می‌گوید:هنگام حرکت از بصره پسرم بیمار بود. برای حضرت عسکری(ع) که در سامرا بودند نوشتم که در حق او دعا کند. حضرت در جواب من نوشتند: خداوند پسرت را رحمت کند که با ایمان بود! پس از چندی از بصره خبر فوت فرزندم رسید. معلوم شد در همان روزی که حضرت عسکری(ع) نامه نوشته بودند؛ از دنیا رفته بوده است[۲۷].

پاسخ‌های دیگر

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. نهج البلاغه، خطبه ١٣.
  2. شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج١، ص ٢٥٣، چاپ بیست جلدی.
  3. نهج البلاغه، خطبه ٥٧.
  4. نهج البلاغه، خطبه 58.
  5. به شرح نهج البلاغه، ج٥، ص ٣ـ١٣ مراجعه شود.
  6. نهج البلاغه، خطبه٧٢.
  7. به شرح نهج البلاغه، ج٦، ص ١٤٦ـ ١٤٨ مراجعه شود.
  8. نهج البلاغه، خطبه١٥.
  9. شرح نهج البلاغه، ج٧، ص ٢٧٦ـ ٢٨١.
  10. نهج البلاغه، خطبه ١٣٨.
  11. به شرح نهج البلاغه، ج٩، ص ١٣٨مراجعه شود.
  12. نهج البلاغه، خطبه176.
  13. نهج البلاغه، کلمات قصار، شماره ٣٦٩.
  14. نهج البلاغه، خطبه ٥٧.
  15. شرح نهج البلاغه ذیل همان خطبه.
  16. نهج البلاغه، خطبه ٨٩.
  17. به شرح نهج البلاغه، ج٧، ص ٥٧ مراجعه شود.
  18. اثبات الهداة، ج۵، ص ۱۴۷ و ١۵۰ به نقل از امالی صدوق و خرائج راوندی.
  19. همان کتاب، ج۵، ص ١٩٩ به نقل از ارشاد شیخ مفید.
  20. همان کتاب، ج۵، ص ۲۴۵ـ ۲۴۶ به نقل از کشف الغمه اربلی.
  21. همان کتاب، ج۵، ص ٣٠۵ به نقل از مشارق الانوار.
  22. همان کتاب، ج۵، ص ٣٣۶ به نقل از کافی و ارشاد مفید و اعلام الوری طبرسی و احتجاج طبرسی.
  23. همان کتاب، ج٥، ص ٥٠٨ به نقل از عیون اخبار الرضا.
  24. همان کتاب، ج٦، ص ٧٧ به نقل از عیون اخبار الرضا.
  25. همان کتاب، ج٦، ص ١٨١ به نقل از اکمال الدین صدوق.
  26. همان کتاب، ج٦، ص ٢٦٦ به نقل از الصراط المستقیم علی بن یونس بیاضی عاملی.
  27. همان کتاب، ج٦، ص ٣٢٣ به نقل از خرائج راوندی. صفحه ١٣٩
  28. سید جواد حسینی، امام حسن عسکری و استفاده وسیع از علم غیبی.
  29. به خدا سوگند شهر شما غرق می گردد و مسجد شما را می نگرم که گویی بسان سینه کشتی از آب بیرون مانده است.
  30. از شما می‌خواهد که به من ناسزا گویید و از من بیزاری جویید.
  31. آگاه باشید که برای این مروان فرمانروایی کوتاهی است به مدت لیسیدن سگ بینی خود را (این تعبیر کنایه از کوتاهی زمان است). او پدر چهار رئیس است و امت اسلامی از فرمانروایی او و فرزندانش روز خونینی خواهند دید.
  32. خبرهای غیبی در نهج البلاغه.
  33. بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص۲۴.
  34. بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص۲۱۶.