خداشناسی در معارف و سیره حسینی
اوج دانش
در کتاب جامع الأخبار از امام حسین(ع) نقل است که: مردی نزد پیامبر خدا(ص) آمد و گفت: اوج دانش چیست؟ فرمود: «شناخت خدا، آن‌گونه که حقّ اوست». مرد گفت: حقّ شناخت او چیست؟ فرمود: «این که او را بدون مانند و شبیه بشناسی و او را خدای یگانه و آفریدگار توانا بدانی؛ آن آغاز و فرجام، و آشکار و نهان[ـِ هستی] که نه نظیری دارد، نه شبیهی، و این است شناخت بایسته خدا»[۱].[۲]
علّت آفرینش
سلمة بن عطا از امام صادق(ع) نقل کرده است: حسین بن علی(ع) بر یارانش در آمد و فرمود: «ای مردم! خداوند بزرگِ بِشْکوه، بندگانش را نیافریده، جز برای آنکه او را بشناسند و چون او را شناختند، عبادتش کنند و چون عبادتش کردند، با عبادت او، از عبادت جز او، بی‌نیاز شوند». پس مردی گفت: ای فرزند پیامبر خدا! پدر و مادرم فدای تو! معرفت خدا، یعنی چه؟ فرمود: «شناخت مردم هر عصر نسبت به امامی که اطاعتش بر آنان، واجب است»[۳].[۴]
شناخت صفات خدا
عکرمه از امام حسین(ع) اینچنین نقل می‌کند: خدایم را آن‌گونه توصیف می‌کنم که خود، توصیف کرده است و او را آن‌گونه می‌شناسانَم که خود، شناسانده است؛ به حواس، درک نمی‌شود و با مردم، سنجیده نمی‌گردد؛ نزدیک است، اما نه چسبیده؛ و دور است، اما در دسترس است؛ یگانه و بی‌جزء است؛ با آیه‌ها شناخته شده و با نشانه‌ها توصیف شده است. خدایی جز او که بزرگ و والاست، نیست[۵].[۶]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ «جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ(ص) وَ قَالَ مَا رَأْسُ الْعِلْمِ قَالَ مَعْرِفَةُ اللَّهِ حَقَّ مَعْرِفَتِهِ قَالَ وَ مَا حَقُّ مَعْرِفَتِهِ قَالَ أَنْ تَعْرِفَهُ بِلَا مِثَالٍ وَ لَا شَبِيهٍ وَ تَعْرِفَهُ إِلَهاً وَاحِداً خَالِقاً قَادِراً أَوَّلًا وَ آخِراً وَ ظَاهِراً وَ بَاطِناً لَا كُفْوَ لَهُ وَ لَا مِثْلَ لَهُ وَ ذَلِكَ مَعْرِفَةُ اللَّهِ حَقَّ مَعْرِفَتِهِ» (جامع الأخبار، ص۳۶، ح۱۷).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۲۲.
- ↑ یعنی لازمه معرفت و ایمان حقیقی به خداوند متعال، شناخت امام هر عصر است. «خَرَجَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ(ع) عَلَى أَصْحَابِهِ فَقَالَ أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ اللَّهَ جَلَّ ذِكْرُهُ مَا خَلَقَ الْعِبَادَ إِلَّا لِيَعْرِفُوهُ فَإِذَا عَرَفُوهُ عَبَدُوهُ فَإِذَا عَبَدُوهُ اسْتَغْنَوْا بِعِبَادَتِهِ عَنْ عِبَادَةِ مَنْ سِوَاهُ فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي فَمَا مَعْرِفَةُ اللَّهِ قَالَ مَعْرِفَةُ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ إِمَامَهُمُ الَّذِي يَجِبُ عَلَيْهِمْ طَاعَتُهُ» (علل الشرائع، ص۹، ح۱).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۲۳.
- ↑ «أَصِفُ إِلَهِي بِمَا وَصَفَ بِهِ نَفْسَهُ وَ أُعَرِّفُهُ بِمَا عَرَّفَ بِهِ نَفْسَهُ لَا يُدْرَكُ بِالْحَوَاسِّ وَ لَا يُقَاسُ بِالنَّاسِ فَهُوَ قَرِيبٌ غَيْرُ مُلْتَصِقٍ وَ بَعِيدٌ غَيْرُ مُتَقَصٍّ يُوَحَّدُ وَ لَا يُبَعَّضُ مَعْرُوفٌ بِالْآيَاتِ مَوْصُوفٌ بِالْعَلَامَاتِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْكَبِيرُ الْمُتَعالِ» (التوحید، ص۸۰، ح۳۵؛ روضة الواعظین، ص۴۳).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۲۳.