سلمة بن هشام
مقدمه
ابوهاشم سَلَمَة بن هِشام بن مُغیرَه،[۱] برادر ابوجهل و پسرعموی خالد بن ولید،[۲] از طایفه بنی‌مخزوم از قریش بود. پدرش هشام از مردان سرشناس و مهمان‌نواز مکه به شمار می‌رفت، تا آنجا که قریش مرگ او را مبدأ تاریخ خود قرار داد.[۳] مادرش ضباعه بنت عامر از قبیله بنی‌عامر بن صعصعه [۴] اهل مکه نبود و ابتدا با عبدالله بن جدعان و سپس با هشام، ازدواج کرد.[۵] پس از مرگ هشام، پیامبر(ص) از سلمه، مادرش را خواستگاری کرد؛ ولی به نتیجه نرسید.[۶] از زندگی سلمه، پیش از بعثت و همچنین تاریخ پذیرش اسلام او اطلاعی در دست نیست. سلمه به پیشنهاد پیامبر(ص) در سال‌های نخستینِ دعوت به اسلام در مکه، به حبشه هجرت کرد [۷] و پس از شیوع خبر مسالمت‌آمیز شدن روابط قریش با مسلمانان، به مکه بازگشت و به دست بستگانش شکنجه شد.[۸] هنگام مهاجرت مسلمانان به مدینه، برادرش ابوجهل مانع از هجرت وی به مدینه شد و او را زندانی کرد؛[۹] اما سلمه همچنان بر عقیده خود پایدار ماند. با آنکه ابوجهل * در نبرد بدر در سال دوم هجری کشته شد، همچنان موانعی بر سر راه مهاجرت سلمه وجود داشت. پیامبر کسانی را که قریش از مهاجرتشان به مدینه مانع شده بود، مستضعف خواند و یکایک آنان را پس از هر نماز [۱۰] یا در اثنای آن[۱۱] نام برد و برای نجاتشان دعا کرد.[۱۲]
سلمه در سال پنجم هجری پس از جنگ خندق از مکه گریخت و در مدینه به پیامبر(ص) پیوست.[۱۳] مادرش ضباعه پس از مهاجرت وی به مدینه در شعری او را ستود.[۱۴] سلمه در جنگ موته در سال هشتم هجری شرکت کرد؛ اما به سبب عقب‌نشینی مسلمانان در جنگ و بازگشتشان به مدینه، مسلمانان شرکت‌کنندگان در موته را فرّار خطاب می‌کردند.[۱۵]این برخورد مسلمانان سبب شد تا وی مدتی از خانه خارج نشده و در نماز جماعت حضور نیابد. هنگامی که ام‌سلمه همسر پیامبر، که وی نیز از مهاجران بنی‌مخزوم بود، در پی یافتن سبب نیآمدن سلمه به نماز جماعت دریافت که برخی وی را هنگام بیرون آمدن از خانه، "فراری" می‌خوانند،[۱۶] پیامبر شرکت‌کنندگان جنگ موته را "کرّار" (بسیار یورش برنده) دانستند.[۱۷] سلمه پس از رحلت پیامبر(ص) با سپاهی که ابوبکر برای جنگ با رومیان فرستاد همراه شد.[۱۸] وی در جمادی‌الاولی سال ۱۳ هجری در جنگ أجنادَین (از نواحی فلسطین)[۱۹] پیش از مرگ ابوبکر به شهادت رسید[۲۰].[۲۱].
سلمة بن هشام در شأن نزول
منابع
جستارهای وابسته
- ابوجهل (برادر)
- خالد بن ولید (عموزاده)
- بنی‌مخزوم (قبیله)
پانویس
- ↑ الطبقات، ج۴، ص۹۶؛ اسد الغابه، ج۲، ص۲۸۳؛ تهذیب الاسماء، ج۱، ص۲۳۰.
- ↑ اسدالغابه، ج۲، ص۲۸۳؛ تهذیب الاسماء، ج۱، ص۲۳۰؛ الوافی بالوفیات، ج۱۵، ص۱۹۷.
- ↑ المحبر، ص۱۳۹.
- ↑ اسدالغابه، ج۲، ص۲۸۳؛ تاریخ دمشق، ج۳، ص۲۴۴؛ تهذیب الاسماء، ج۱، ص۲۳۰.
- ↑ المحبر، ص۹۷؛ تاریخ دمشق، ج۳، ص۲۴۴.
- ↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۸۶؛ تاریخ طبری، ج۳، ص۱۶۹.
- ↑ الطبقات، ج۴، ص۹۷؛ الاستیعاب، ج۲، ص۶۴۳؛ اسدالغابه، ج۲، ص۲۸۴.
- ↑ الطبقات، ج۴، ص۹۷؛ اسدالغابه، ج۲، ص۲۸۴.
- ↑ اسدالغابه، ج۲، ص۲۸۴؛ سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۳۱۶.
- ↑ الطبقات، ج۴، ص۹۷؛ المغازی، ج۱، ص۴۶.
- ↑ اسدالغابه، ج۲، ص۲۸۴؛ تهذیب الاسماء، ج۱، ص۲۳۰.
- ↑ صحیح البخاری، ج۲، ص۱۵؛ صحیح مسلم، ج۲، ص۱۳۵.
- ↑ المعجم الکبیر، ج۷، ص۵۴؛ اسدالغابه، ج۲، ص۲۸۴.
- ↑ الطبقات، ج۴، ص۹۷؛ اسدالغابه، ج۲، ص۲۸۴.
- ↑ تاریخ طبری، ج۳، ص۴۲؛ اسدالغابه، ج۲، ص۲۸۴.
- ↑ تاریخ طبری، ج۳، ص۴۲؛ الاصابه، ج۳، ص۱۳۱.
- ↑ المغازی، ج۲، ص۷۶۵؛ الاصابه، ج۳، ص۱۳۱.
- ↑ الطبقات، ج۴، ص۹۷؛ الاستیعاب، ج۲، ص۶۴۳.
- ↑ معجم البلدان، ج۱، ص۱۰۳.
- ↑ تاریخ طبری، ج۳، ص۴۱۸-۴۱۹؛ الفتوح، ج۱، ص۱۱۶.
- ↑ داودی، مجتبی، مقاله «سلمة بن هشام»، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱۵.