آیا معنای المودة فی القربی در آیه مودت تقرب بر خداوند است؟ (پرسش)
| آیا معنای المودة فی القربی در آیه مودت تقرب بر خداوند است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ امامت |
| مدخل اصلی | امامت |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
آیا معنای المودة فی القربی در آیه مودت تقرب بر خداوند است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امامت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین علی ربانی گلپایگانی در کتاب «امامت اهل بیت» در این‌باره گفته است:
«مقصود از ﴿الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى﴾ مودت و دوست داشتن طاعت‌ها و عبادت‌های دینی برای تقرب به خداوند است. این مطلب در روایتی که از ابن عباس نقل شده آمده است. بر اساس این روایت، پیامبر اکرم (ص) فرموده است من در برابر رسالت الهی از شما اجر نمی‌خواهم، جز این که مودت خدا را برگزینید و با اطاعت از احکام الهی به سوی خداوند تقرب جویید[۱]؛ حسن بصری[۲]، ابوعلی جبایی و ابومسلم[۳] این قول را برگزیده‌اند. مراغی، پس از نقل سخن حسن بصری، گفته است: مودت پیامبر (ص) و اقربای آن حضرت و خویشاوندان مسلمانان نیز داخل در این قول می‌باشد؛ زیرا کسی که تقرب به خدا می‌جوید، رسول خدا (ص) را دوست می‌دارد و خویشاوندان پیامبر (ص) و خویشاوند مسلمانان را گرامی خواهد داشت[۴].
ارزیابی
- اگر خطاب در این آیه شامل مشرکان نیز باشد، دارای ابهام خواهد بود؛ زیرا آنان پرستش بت‌ها را تقرب به خداوند می‌دانستند و می‌گفتند: ﴿مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى﴾[۵]، و می‌گفتند: ﴿هَؤُلَاءِ شُفَعَاؤُنَا عِنْدَ اللَّهِ﴾[۶]، که با مقام و رسالت نبوی در دعوت به توحید خالص، سازگاری ندارد.
- آن‌چه در آیه به کار رفته، مودت است نه تودّد، و مراد از مودت، حب آنان نسبت به خداوند در تقرب به او از طریق طاعات است، ولی در کلام الهی مودت به معنای حب بند گان نسبت به خدای سبحان به کار نرفته است، اما عکس آن، یعنی مودت خداوند نسبت به بندگان به کار رفته است، مانند: ﴿إِنَّ رَبِّي رَحِيمٌ وَدُودٌ﴾[۷]، ﴿وَهُوَ الْغَفُورُ الْوَدُودُ﴾[۸]، وجه آن این است که لفظ مودت، به رعایت حال متعلق مودت (کسی که مورد مودت واقع می‌شود) و تفقد نسبت به او اشعار دارد، لذا راغب اصفهانی از برخی حکایت کرده است که مودت خداوند نسبت به عباد، مراعات کردن حال آنان است[۹]»[۱۰].
پانویس
- ↑ جامع البیان، ج۲۵، ص۳؛ تفسیر ابن کثیر، ج۴، ص۱۹۷؛ الدرالمنثور، ج۷، ص۲۹۹؛ الجامع لاحکام القرآن، ج۱۶، ص۲۱.
- ↑ ر.ک: جامع البیان، ج۲۵، ص۳؛ تفسیر ابن کثیر، ج۴، ص۱۹۷؛ الدرالمنثور، ج۷، ص۲۹۹؛ الجامع لاحکام القرآن، ج۱۶، ص۲۱؛ نیز ر.ک: الکشاف، ج، ص۲۲۱؛ مفاتیح الغیب، ج۲۸، ص۱۶۴؛ تفسیر بیضاوی، ج۴، ص۹۰-۹۱؛ روح المعانی، ج۲۵، ص۵۱.
- ↑ مجمع البیان، ج۹-۱۰، ص۲۸.
- ↑ تفسیر المراغی، ج۲۵، ص۳۹.
- ↑ «ما اینان را جز برای آنکه ما را به خداوند، نیک نزدیک گردانند نمی‌پرستیم» سوره زمر، آیه ۳.
- ↑ «و می‌گویند اینان میانجی‌های ما نزد خداوندند» سوره یونس، آیه ۱۸.
- ↑ «بی‌گمان پروردگار من بخشاینده‌ای دوستدار است» سوره هود، آیه ۹۰.
- ↑ «و او آمرزگار دوستدار است» سوره بروج، آیه ۱۴.
- ↑ المیزان، ج۱۸، ص۴۵- ۴۶.
- ↑ ربانی گلپایگانی، علی، امامت اهل بیت، ص ۱۰۴.