آیا منابع افزایش علم امام همان منابع علم موجود امام است؟ (پرسش)
| آیا منابع افزایش علم امام همان منابع علم موجود امام است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علم معصوم |
| مدخل اصلی | منابع علم معصوم |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
آیا منابع افزایش علم امام همان منابع علم موجود امام است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم معصوم مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین یارمحمدیان در کتاب «ازدیاد علم امام از دیدگاه کتاب و سنت» در این‌باره گفته‌‌اند:
«وقتی در منابع علم امام جستجو می‌کنیم، مشاهده می‌نماییم که منابع به دو دسته کلی وراثتی و غیروراثتی تقسیم می‌شود. به نظر می‌رسد، منابع غیروراثتی، همگی منابع علوم جدید و حادث هستند و منبع برای علوم قبلی امام نمی‌باشند. با اثبات این نکته پل ارتباطی میان منابع علم امام و مبحث ازدیاد علم امام ایجاد می‌شود. به این ترتیب شاید بتوان گفت که منابع افزایش علم امام، تنها منابع غیروراثتی است، نه منابع وراثتی. پس بحث مهم در این محور، اثبات این کبرای کلی است. سپس هر یک از منابعی که در مبحث منابع علم امام، به عنوان مصادیق منابع غیروراثتی شمرده شود، در اینجا صغری قرار می‌گیرد و می‌توان آن مصداق را به عنوان منبع افزایش علم امام معرفی کرد.
در اثبات این فرضیه می‌توان گفت، منابع وراثتی شامل تمامی نوشته‌جاتی است که از سلسله حجج پیشین، از آدم تا امام قبلی، از راه توارث به امام رسیده و نزد او موجود است.
حال اولاً، در احادیثی از علوم وراثتی نفی علم شده است. این دست از علوم را برای امام، علم محسوب نمی‌کنند و آنها را تنها آثار به جای مانده از پیشینیان قلمداد می‌کنند. از سوی دیگر، علم افزون را علم حقیقی امام معرفی می‌کنند؛ چرا که این، علمی است که چنان چه به امام نرسد، همه علومش به فنا کشیده می‌شود. چنین اثری اما برای علوم وراثتی بیان نشده است.
ثانیاً، بهره‌وری و کیفیت اخذ علوم وراثتی با علوم افزون متفاوت است و هر یک نیز ابزار مخصوص خود را می‌طلبد. نکته اینجا است که تمامی منابع غیروراثتی مانند تحدیث، روح‌القدس، عمود نور، رفتن به عرش، نقر در آذان، نکت در قلب و چیزهای دیگر، همگی در خدمت علم افزون می‌باشند، اما در حقیقت این موارد منبع علم امام نیستند و فقط واسطه یا شیوه دریافت علم افزون‌اند. در واقع علم بی‌پایان خداوند متعال منبع علم افزون است.
ثالثاً، غالباً جملات پایانی احادیثی که در ابتدای آنها سخن از علم افزایشی به میان آمده، اشاره به ابزار و منابع دریافت علم افزون می‌کند و ارتباطی با علوم موجود امام ندارد.
رابعاً، در احادیثی منابع علم امام، منحصراً به علم وراثتی موجود و علم افزون تقسیم شده است.
در نتیجه منابعی همچون تحدیث، روح‌القدس، عمود نور، رفتن به عرش، نقر در آذان و نکت در قلب، تنها منابع افزایش علم امام هستند و منابع یادشده، ارتباطی با دریافت علوم وراثتی ندارد و علوم وراثتی، منابع و ابزار مخصوص به خود را دارد[۱]. ارتباط مبحث منابع افزایش علم و منابع علم امام همین می‌باشد.
بهتر است توجه کنیم، بحث بازدریافت علم افزون که در عنوان پیشین مطرح شد را می‌توان از دریچه منابع علم امام نیز بررسی کرد و همان پرسش را در اینجا بدین‌گونه مطرح نمود: آیا این امکان وجود دارد که امام علمی را که از طریق منابع وراثتی دریافت کرده، برای بار دیگر از منبع افزایش علم امام دریافت کند؟ در اینجا نیز پاسخ همراه با اندک تفاوت و شرحی، همان پاسخ است و تکرار نمی‌شود»[۲].
منبع‌شناسی جامع علم معصوم
پانویس
- ↑ ناگفته نماند، برخی از منابع یادشده، بیشتر کیفیت اخذ از منبع است تا این که خود منبع محسوب شود؛ مانند نقر در آذان. برخی نیز دو حیثیت دارد: حیثیت منبعیت و حیثیت کیفیت.
- ↑ یارمحمدیان، محمد تقی، ازدیاد علم امام از دیدگاه کتاب و سنت ص ۲۵۱.