ابراهیم بن محمد بن حنفیه
مقدمه
ابراهیم از فرزندان محمد حنفیه، فرزند امیرمؤمنان(ع)است. لقب مادر محمّد (حنفیّه) است و او در تاریخ به عنوان محمد بن حنفیّه شناخته میشود.
برادران پدری و مادری او، ابراهیم، قاسم، عون و جعفرِ کوچک هستند و مادر آنان، خوله، دختر جعفر بن قیس است. و برادران پدری او حسن، عبدالله، ابوهاشم، جعفرِ بزرگ و علی نام دارند که مادرشان ام جعفر است. ولادت و دیگر خصوصیات ابراهیم، همانند بسیاری از راویان به درستی روشن نیست، جز آنکه شیخ طوسی او را در ردیف اصحاب و راویان امام سجاد(ع) آورده است.
ابراهیم بن محمد از علی بن ابی طالب(ع) و انس بن مالک - به صورت مرسل - و محمد بن حنفیّه روایت دارد و کسانی چون: یاسینِ عجلی، ایوب بن یسار، حماد بن عبدالرحمن انصاری، محمد بن اسحاق بن یسار و عمر بن عبدالله (مولای غفره) از ایشان روایت کردهاند.
ابن حجر مینویسد: او بسیار راست گو و از طبقه پنجم است. ابن حبّان نیز او را در کتاب الثقات آورده است. یاسین عجلی که خود از راویان ابراهیم است، او را توثیق میکند. ترمذی، نسائی در مسند علی و ابن ماجه از ابراهیم بن محمد روایت نقل کردهاند.
ابراهیم بن یاسین عجلی از ابراهیم بن محمد بن حنفیه و او به واسطه پدرش امام علی(ع) از پیامبر(ص) نقل میکند که فرمود: (مهدی از ما اهل بیت(ع) است. خداوند امر فرج او را در یک شب (یا در دو روز) اصلاح میکند [۱].
در پایان یادآوری این نکته ضروری است که بین راویِ مورد نظر و ابراهیم بن محمد بن عبدالله بن عباس که در جریان قیام ابومسلم خراسانی، علیه بنی امیه در زندان مروان بن محمد وفات افت[۲]، نباید خلط شود چنانچه برخی از محققان این اشتباه را کردهاند[۳] به هر حال با توجه به طبقه روایی ابراهیم بن محمد بن حنفیّه میتوان گفت که وی بعد از سال ۱۰۰ﻫ.ق بدرود حیات گفته است.[۴]