ابوبرده ظفری انصاری اوسی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
ابوبرده ظفری انصاری اوسی
تصویر کهنی از مدینه
نام کاملابوبرده ظفری انصاری اوسی
جنسیتمرد
از قبیلهاوس
پسرمغیث بن ابوبرده ظفری انصاری اوسی
محل زندگیمدینه
از اصحابپیامبر خاتم

مقدمه

از بنی‌کعب بن مالک بن أوس بن حارثه. ظفر همان کعب بن مالک است که ابوبرده را منسوب به او ظفری [۱] یا ظفری خوانده‌اند[۲]. وی را اهل مدینه دانسته‌اند[۳]. البته برخی به نقل از ابونعیم، او را کوفی می‌دانند[۴]، اما در معرفة الصحابه أبونعیم چنین چیزی نیست؛ مگر آنکه از اثر دیگری از ابونعیم نقل شده باشد.

با آنکه ابن سعد[۵] او را در شمار اصحابی آورده که در مصر سکونت گزیدند و برخی دیگر به صحابی بودن وی اشاره کرده‌اند[۶]. ولی برخی وی را تابعی و ثقه می‌دانند[۷]. ضمن آنکه ابن سعد[۸] در معرفی وی، به نسبت ظفری اشاره نکرده و تنها با نام ابوبرده از وی یاد کرده است.

بیشتر منابع از وی روایتی نقل کرده‌اند که بر مبنای آن رسول خدا (ص) فرمود: «به زودی از میان کاهنان، مردی به دنیا خواهد آمد که قرآن را به گونه‌ای درس می‌دهد که پس از او کسی چنان درس نخواهد داد»[۹] یا فرمود: «مردی خواهد آمد که آگاه‌ترین مردم به قرآن خواهد بود»[۱۰].

برخی از منابع، کاهنان را دو قبیله یهودی بنی نضیر و بنی قریظه، و آن مرد را محمد بن کعب قرظی دانسته‌اند[۱۱]. البته هیثمی یکجا نام راوی این حدیث را ابوبردة الطوبی آورده[۱۲] که احتمالا «الطوبی» تصحیف «الظفری» است. وی در جایی دیگر، بدون اشاره به نسبت ظفری، به این حدیث اشاره کرده، اما می‌گوید: عبدالله بن مغیث راوی این حدیث - را نمی‌شناسد[۱۳]. در اینکه نام پدر عبدالله، مغیث است با معتب و تلفظ درست آن چگونه است نیز اختلاف نظر وجود دارد[۱۴]. از نظر ذهبی، حدیث ابوبرده از طریق پسرش مغیث روایت شده است[۱۵] که با طریق روایت یاد شده که ابوبرده را جد مغیث یا معتب می‌دانند، متفاوت است؛ مگر آنکه از باب انتساب نوه و پسر به جد باشد.

در برخی منابع شیعی نیز اصل این روایت و تطبیق آن بر محمد بن کعب قرظی به شدت مورد اشکال قرار گرفته و به دلایل مختلف رد شده است[۱۶][۱۷]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. ابونعیم، ج۵، ص۲۸۳۹.
  2. ابن اثیر، ج۶، ص۲۶؛ ابن حجر، تعجیل المنفعه، ص۵۲۱.
  3. عجلی، ص۴۹۱؛ ابونعیم، ج۵، ص۲۸۴۰.
  4. ابن اثیر، ج۶، ص۲۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۳۳.
  5. ابن سعد، ج۷، ص۳۴۷.
  6. ابن حجر، تعجیل المنفعه، ۵۲۱.
  7. عجلی، ص۴۹۱.
  8. ابن سعد، ج۷، ص۳۴۷.
  9. احمد بن حنبل، ج۶، ص۱۱؛ ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۳۴۶؛ طبرانی، ج۲۲، ص۳۱۵.
  10. ابن عساکر، ج۵۵، ص۱۴۱.
  11. ابن سعد، ج۷، ص۳۴۷؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۷۳؛ ابن عساکر، ج۵۵، ص۱۴۰.
  12. مجمع الزوائد، ج۷، ص۱۶۷.
  13. مجمع الزوائد، ج۱۰، ص۲۳.
  14. برای اطلاع بیشتر ر. ک: ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۳۴؛ همو، تعجیل المنفعه، ص۵۲۱.
  15. تجرید أسماء الصحابه، ج۲، ص۱۵۱.
  16. جعفر مرتضی عاملی، ج۸، ص۱۸۶-۱۸۳.
  17. خانجانی، قاسم، مقاله «ابوبرده ظفری انصاری اوسی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۱۴۲-۱۴۳.