اخلاق پیامبر
مقدمه
- منظور رفتارهایی است که پیامبر با دیگران به شکل نیکو داشته یا توصیفی عام از روحیه اخلاقی وی در رابطه با جامعه داده شده است. البته برخی از صفات اخلاقی پیامبر مانند نرمخویی، امانت داری، مدارا و دیگر صفات خاص در جای ترتیب الفبایی آن قرار دارد.
وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِيمٍ
[۱] خُلق [ملکه نفسانی] استعداد انسانی است که کارهای انسان در اثر تربیت و تمرین به آسانی توسط آن انجام می‌شود و دو گونه هست، کارهای خوب، مثل شجاعت وعفت و کارهای بد مثل ترس و در آیه خلق عظیم، منظور مَلکه نفسانی بزرگ برای انجام کارهای خیر وخوب است[۲][۳].
نکات
همچنین این نکته‌ها در این آیه مطرح است:
- هر چند خداوند حسن خلق پیامبر و بزرگ بودن آن را مطرح می‌کند، ولی با توجه به سیاق آیات، توجه به اخلاق زیبای اجتماعی پیامبر که در معاشرت با مردم ظاهر می‌شود، مثل ثابت بودن برحق و مقاومت در برابر اذیت ها، و عفو، و گذشت او و رفق مدارا با مردم؛ و لذا برخی از مفسرین ادب عظیم تفسیر کرده‌اند.[۴]..
- خطاب به پیامبر جنبه تشویقی دارد که همین شیوه را ادامه دهد و در ضمن به مردم هم خبر می‌دهد و این خبر هم برای الگو گرفتن و هم قداست بخشیدن و اخبار از واقع است. ۳ - معنای ضمنی آیه نهایت داشتن عقل است چون می‌گوید: و ما انت بمجنون: چون اخلاق حسنه با جنون سازگار نیست. ۴ - تعبیر: «إِنک» [براستی] برای تأکید و تردید ناپذیری اخبار است.[۵].
منابع
پانویس
- ↑ «و به راستی تو را خویی است سترگ» سوره قلم، آیه ۴.
- ↑ خُلق وخَلق به فتح خا وضم آن یک معنی دارد، مثل شُرب وشَرب، ولی خَلق به فتح خا، به معنای شکل و قیافه موجود است که باچشم دیده می‌شود، ولی خُلق باضمه ویژگی‌ها و شاکله انسان است که با بصیرت و بینش قابل درک است». (ر. ک: مفردات راغب، ص ۱۵۸)
- ↑ سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ج۱، ص ۷۹.
- ↑ رجوع شود به تفسیر المیزان عربی ج ۱۹ ص ۳۶۹ ذیل آیه شریفه قلم ". (۶۸ آیه ۴
- ↑ سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ج۱، ص ۷۹.