استجاره

استجاره از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: استجاره در قرآن - استجاره در حدیث - استجاره در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

• استجاره: طلب حمایت، امان‌خواهی، پناه خواستن. اصل آن "جار" به معنای همسایه که به اقتضای حق همسایگی باید امنیت او رعایت شود. استجاره به معنای پناهندگی نیز آمده است.
• ﴿وَإِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ كَلَامَ اللَّهِ﴾.
• خداوند به مشرکان مکه چهار ماه مهلت داده بود: ﴿فَسِيحُوا فِي الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ﴾؛ پس از اتمام این مهلت، به دلیل نقض پیمان و وجوب جنگ با آنان، خداوند به پیامبر اکرم (ص) تکلیف می‌کند که در صورت تمایل برخی مشرکان برای شنیدن دعوت الهی، دادن امان و پناهندگی به آنها واجب است. این تأمین جانی باعث هدایت بسیاری از مشرکان مکّه شد.
• امروزه امان‌ دادن به شورشیان در جنگ‌های داخلی میان دولت‌ها و بخشیدن یا اجتناب از کشتن آنها که اسلحه خود را بر زمین می‌گذارند و تسلیم می‌شوند، امری مرسوم است؛ امّا مفهوم استجاره قرآنی نوعی امان و پناه‌ دادن مقیّد است تا دعوت الهی را با حجت و برهان آشکار استماع کنند؛ اگر پذیرفتند و اسلام آوردند، در سایه امن الهی خواهند غنود وگرنه به دیار خود باز خواهند گشت؛ پس از آن مشمول آیه شریفه ﴿فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ﴾ خواهند بود؛ لذا استجاره امان‌نامه موقت است.

منابع

• نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم